Σαν σήμερα, 17 Ιούλη 1892, φεύγει από τη ζωή ο Ιταλός αναρχικός Carlo Cafiero. O Cafiero αποτέλεσε μια από τις επιδραστικότερες μορφές του αναρχικού κινήματος στην Ιταλία, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και διάδοση του αναρχοκομμουνισμού, του οποίο αποτέλεσε σημαντικός εκπρόσωπος στην Ιταλία. Δοσμένος στον αναρχικό αγώνα και την Υπόθεση της κοινωνικής επανάστασης, τόνιζε με την ίδια του τη στάση, τη σημασία τόσο της δράσης όσο και της θεωρίας. Φίλος και σύντροφος του Malatesta και του Bakunin αλλά και πολλών άλλων αναρχικών της περιόδου, αφιέρωσε τη ζωή του και την περιουσία του στον αγώνα και στην προώθηση της αναρχικής σκέψης και δράσης. Παρά την πρώτη πολιτική επαφή, που είχε αναπτύξει στο Λονδίνο με τον Marx και τον Engels, ο ίδιος επηρεάστηκε από τους αναρχικούς, ειδικά μετά τη συνάντησή του με τον Bakunin, ενώ στη συνέχεια επιχείρησε τη σύνδεση του ιταλικού τμήματος της Διεθνούς με την Αντιεξουσιαστική Διεθνή. Ο Cafiero με τη συνδρομή και άλλων αναρχικών οργάνωσε την εξέγερση της Bologna το 1874, ενώ είχε καθοριστικό ρόλο στην εξέγερση του Benevento το 1877, για την οποία φυλακίστηκε. Φυλακισμένος για πάνω από ένα χρόνο, αυτός και οι άλλοι συμμετέχοντες αθωώθηκαν από δικαστήριο τον Αύγουστο του 1878. Εκδιωγμένος από την Ιταλία λόγω της κρατικής καταστολής, ο Cafiero εργάστηκε ως μάγειρας και λιμενεργάτης στη Μασσαλία. Τον Οκτώβριο του 1878 συνελήφθη μαζί με τον Malatesta και απελάθηκε στην Ελβετία. Εκεί συναντήθηκε με τον Kropotkin και τον Élisée Reclus και προώθησε την έκδοση του βιβλίου του Bakunin «Θεός και Κράτος». Συνελήφθη ξανά και αναχώρησε για το Λονδίνο το 1881. Άρχισε όμως να υποφέρει από ψυχικές διαταραχές, οι οποίες επιδεινώθηκαν λόγω των φυλακίσεων, των απελάσεων και της κρατικής βίας. Το 1880, η αναρχική εφημερίδα Le Révolté, που εκδιδόταν στη Γενεύη, δημοσίευσε το βιβλίο του Cafiero "Αναρχισμός και Κομμουνισμός". Τον Μάρτη του 1882 επέστρεψε στην Ιταλία και συνελήφθη από την αστυνομία ένα μήνα αργότερα χωρίς κατηγορίες, όμως κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του υπέστη σοβαρή ψυχική κατάρρευση και αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αποφυλάκισή του και την εξορία του στην Ελβετία, στο Locarno. Η κατάσταση της υγείας του χειροτέρευε, αποπειράθηκε εκ νέου να αυτοκτονήσει, νοσηλεύτηκε δυο φορές σε ίδρυμα και πέθανε από εντερική φυματίωση σε ηλικία 45 ετών. Ο παλιός του σύντροφος, Emilio Covelli έγραψε: «Ξέρετε την ατυχία που χτύπησε τον Carlo μας. Ξέρετε γιατί ο Cafiero είναι τρελός; Επειδή μη γνωρίζοντας πώς να λυγίσει, έπρεπε να σπάσει».
------------------------------------------------------------------------------
"Απλώς κοιτάξτε μια ευκαιρία, και σύντομα θα εμφανιστεί. Παντού όπου μπορεί να γίνει αισθητή αυτή η εξέγερση και να ακουστεί ο ήχος της μάχης, εκεί πρέπει να είμαστε. Μην περιμένετε να συμμετάσχετε σε ένα κίνημα που εμφανίζεται με την ετικέτα του επίσημου σοσιαλισμού. Κάθε λαϊκό κίνημα φέρει ήδη μαζί του τους σπόρους του επαναστατικού σοσιαλισμού: πρέπει να συμμετάσχουμε σε αυτό για να διασφαλίσουμε την ανάπτυξή του. Ένα σαφές και ακριβές ιδανικό επανάστασης διατυπώνεται μόνο από μια απειροελάχιστη μειοψηφία, και αν περιμένουμε να συμμετάσχουμε σε έναν αγώνα που εμφανίζεται ακριβώς όπως τον έχουμε φανταστεί στο μυαλό μας, - θα περιμένουμε για πάντα. Μην μιμείστε τους δογματιστές που ζητούν πριν από οτιδήποτε άλλο τη φόρμουλα: ο λαός φέρει την ζωντανή επανάσταση στις καρδιές του και πρέπει να πολεμήσουμε και να πεθάνουμε μαζί του.
Και όταν οι υποστηρικτές της νόμιμης ή κοινοβουλευτικής δράσης έρθουν και μας επικρίνουν ότι δεν έχουμε καμία σχέση με τον λαό όταν ψηφίζει, θα τους απαντήσουμε: «σίγουρα, αρνούμαστε να έχουμε οποιαδήποτε σχέση με τον λαό όταν είναι γονατιστός μπροστά στον θεό του, τον βασιλιά του ή τον αφέντη του• αλλά θα είμαστε πάντα μαζί του όταν στέκεται όρθιος ενάντια στους ισχυρούς εχθρούς του. Για εμάς, η αποχή από την πολιτική δεν είναι αποχή από την επανάσταση• η άρνησή μας να συμμετάσχουμε σε οποιαδήποτε κοινοβουλευτική, νόμιμη ή αντιδραστική δράση είναι το μέτρο της αφοσίωσής μας σε μια βίαιη και αναρχική επανάσταση, στην επανάσταση του όχλου και των φτωχών»".
*μετάφραση αποσπάσματος: "Action", Carlo Cafiero, 25 Δεκεμβρίου 1880
"Κάθε εποχή ανθρώπινης ανάπτυξης είχε τους επαναστάτες και τους αντιδραστικούς της. Οι πρώτοι εργάστηκαν για τον θρίαμβο της επανάστασης, ενώ η αποστολή των δεύτερων ήταν να σταματήσουν την πορεία της. Ωστόσο, δεν ενεργούσαν πάντα κακόπιστα.
Υπήρξαν κάποιοι που απλώς σκόπευαν να εκμεταλλευτούν την επανάσταση, ενώ άλλοι δεν είχαν άλλο στόχο από το να εκμεταλλευτούν τις κατακτήσεις της, δίνοντάς τους μια επίσημη μορφή, την επικύρωση της εξουσίας - την εγγύηση του Κράτους.
Για να επιβεβαιώσουν τις αρχές τους, οι πρώτοι Χριστιανοί ίδρυσαν την επίσημη Εκκλησία. Αλλά με αυτόν τον τρόπο σταμάτησαν την επανάσταση και προετοίμασαν το έδαφος για τον ιερέα, ο οποίος θα εκμεταλλευόταν τη χριστιανική αρχή.
Ο ιερέας, σίγουρος ότι θα είχε σκοτώσει και θάψει την επανάσταση για πάντα, έγραψε ένα είδος επιτάφιου στον τάφο της: υποταγή του Χριστιανού στον πάπα, τον αντιπρόσωπο του Θεού στη γη• υποταγή του λαού στον βασιλιά, που επενδύεται στην εξουσία του πάπα• υποταγή του δουλοπάροικου στον νόμιμο κύριό του.
Αλλά αν η ανθρωπότητα δεν είναι νεκρή, ούτε η επανάσταση είναι• σηκώνεται πιο περήφανη από πριν και από τον ίδιο βράχο του υποτιθέμενου τάφου της, εξάγει το πρόγραμμά της για την ανοικοδόμηση• τέλος οι πάπες ή οι βασιλιάδες: «με τα σωθικά του τελευταίου ιερέα, ας στραγγαλίσουμε τον τελευταίο βασιλιά».
«Πόλεμος στα κάστρα
Και ειρήνη στις καλύβες»
Η επανάσταση ξεκίνησε ξανά την πορεία της• τη βοηθά ο λαός που άντεξε την τυραννία αιώνων• θα εκτελέσει το πρόγραμμά της για σήμερα, για αύριο και κάθε φορά που θα μπορεί να αναπτυχθεί ελεύθερα ανάμεσα στους ανθρώπους.
Όχι, δεν θα εκτελέσει το πρόγραμμά της — φωνάζει ενθουσιασμένος ο αστός καπιταλιστής• όχι, ούτε το πρόγραμμά της για αύριο, ούτε για σήμερα. Η επανάσταση έχει ήδη γίνει• και τώρα χρειαζόμαστε μόνο τάξη και δουλειά (από τους προλετάριους, φυσικά) για να εγγυηθούμε τις κατακτήσεις της• τάξη, θρησκεία, οικογένεια, ιδιοκτησία!
Αυτή είναι η αντιδραστική κραυγή της θριαμβευτικής αστικής τάξης, αυτό είναι ολόκληρο το πρόγραμμά της για όλη της τη ζωή, το οποίο γράφει στον τάφο όπου φαντάζεται ότι έχει θάψει την επανάσταση για πάντα.
Αλλά από αυτόν τον τάφο πρέπει εμείς, οι σημερινοί επαναστάτες, οι γιοι κάθε προηγούμενης επανάστασης, να εμπνευστούμε για να διατυπώσουμε τα αιτήματά μας, το επαναστατικό πρόγραμμα του σήμερα, το ιδανικό για την ανθρώπινη πρόοδο στο μέλλον.
Η τάξη είναι η αδιάσειστη υποταγή μας στην ελευθερία τους από την καταπίεση και την εκμετάλλευση.
Η θρησκεία είναι ένας ηθικός δεσμός με μια πίστη ψεύδους και απάτης, η οποία επιδιώκει να διευκολύνει την υποταγή μας.
Η οικογένεια είναι η πρωταρχική έκφραση μιας ολόκληρης σειράς συνταγματικών αρχών που καταλήγουν στο Κράτος, τον υπέρτατο εγγυητή της ανθρώπινης καταπίεσης και εκμετάλλευσης.
Η ιδιοκτησία είναι η συσσώρευση των υλικών και των εργαλείων εργασίας, δηλαδή των πηγών ζωής, από λίγους προνομιούχους λαίμαργους, οι οποίοι έτσι καταφέρνουν να κυριαρχήσουν στην εργατική δύναμη, επιτρέποντας την ανισότητα να θριαμβεύσει, λιμοκτονώντας και βασανίζοντας τον λαό, μετατρέποντάς τον σε στρατό δουλοπάροικων, τους πιο ταπεινούς υπηρέτες της Αυτού Εξοχότητας, του Κεφαλαίου!
Καμία τάξη λοιπόν! Κάτω η εξουσία, τόσο η εξουσία του Θεού όσο και κάθε φρουρού! Κάτω η εξουσία της οικογένειας! Κάτω το Κράτος! Κάτω οι ιδιοκτήτες!
Με το σίδερο των αλυσίδων τους, οι εξεγερμένοι μονομάχοι έπλασαν τα σπαθιά της ελευθερίας τους: από τα αιωνόβια δεσμά της δουλείας μας, θα σφυρηλατήσουμε τα χέρια της ανθρώπινης χειραφέτησης.
Απελευθέρωση του λαού, απελευθέρωση των ενστίκτων του, απελευθέρωση των παθών του: απελευθέρωση αυτού του ισχυρού θεού που κάνει και ανατρέπει τα πάντα, επειδή μπορεί να κάνει και να ανατρέπει τα πάντα, επειδή έχει φτιάξει τα πάντα!
Ας ξεχειλίσει ξανά ο χείμαρρος του λαού! Ας ξεχειλίσει, τρομερός και καταστροφικός, μεγαλοπρεπής και δίκαιος! Και ας μην σηκωθεί κανένα ιερόσυλο χέρι για να επιτεθεί στην επανάσταση!
[…]
Αναρχία σημαίνει απουσία κυριαρχίας, απουσία εξουσίας, απουσία ιεραρχίας, απουσία προκαθορισμένης τάξης — τάξης, δηλαδή, που εγκαθιδρύεται από τους λίγους ή από τους πρώτους, η οποία γίνεται νόμος για τους πολλούς ή για τους δεύτερους.
Μπορεί ποτέ κανείς να είναι ελεύθερος αν υπόκειται σε οποιαδήποτε μορφή κυριαρχίας ή εξουσίας; Μπορεί ποτέ ο άνθρωπος που διοικείται από έναν άλλο άνθρωπο να θεωρηθεί ελεύθερος; Πού είναι η ελευθερία μας, όταν είμαστε υποχρεωμένοι από τον νόμο να συμμορφωνόμαστε με μια προκαθορισμένη τάξη, την οποία ήδη βρίσκουμε αφόρητη απλώς και μόνο επειδή μας επιβάλλεται; Ο αληθινός φίλος της ελευθερίας πρέπει να είναι ο αληθινός εχθρός κάθε κυριαρχίας, κάθε εξουσίας, κάθε διοίκησης, κάθε ανύψωσης ενός ανθρώπου έναντι των άλλων. Πρέπει να είναι εχθρός κάθε νόμου, κάθε προκαθορισμένης τάξης. Πρέπει, με μια λέξη, να είναι αναρχικός.
Η αληθινή ελευθερία δεν θα επιτευχθεί παρά μόνο μέσω της αναρχίας, που είναι επομένως ο κύριος όρος που απαιτείται για την επανάσταση. Σήμερα, η αναρχία απαιτεί να επιτεθούμε, να καταπολεμήσουμε και να καταστρέψουμε το Κράτος, το οποίο είναι ο οργανισμός όλων των συντασσόμενων δυνάμεων — η μεγάλη πολιτική μηχανή που καταπιέζει τον άνθρωπο και διασφαλίζει την εκμετάλλευσή του. Αλλά μόλις ολόκληρη η υπάρχουσα τάξη έχει σαρωθεί, η αναρχία απαιτεί να αποτρέψουμε οποιαδήποτε νέα εγκαθίδρυση εξουσίας, οποιαδήποτε νέα υπεροχή, οποιοδήποτε νέο δεσποτισμό, οποιαδήποτε εγκαθίδρυση ενός νέου Κράτους."
*μετάφραση αποσπάσματος: "Our Revolution", Carlo Cafiero, 1881