Μια από τις διασημότερες μορφές του ελευθεριακού αντάρτικου κινήματος ήταν ο Φρανθίσκο Σαμπατέ Γιοπάρτ «Ελ Κίκο» (Sabate Llopart, Francisco, “El Quico”, 1915-1960). Ο Σαμπατέ γεννήθηκε στη Χοσπιτάλετ της Βαρκελώνης στις 30 Μαρτίου 1915. Έγινε μέλος της CNT το 1931. Το 1932 δημιούργησε την ομάδα δράσης Los Novatos (Οι Πρωτάρηδες), που συνεργάστηκε με την FAI. H ομάδα συμμετείχε στην εξέγερση της 8ης Δεκέμβρη 1933 και πραγματοποίησε την πρώτη της απαλλοτρίωση (ληστεία) το 1935 για να χρηματοδοτήσει μια ομάδα στήριξης φυλακισμένων συντρόφων. Τον Αύγουστο του 1936, ο Σαμπατέ και ο αδερφός του Χοσέ (1910-1949) κατατάχθηκαν στην ταξιαρχία «Νεαροί Αετοί» της CNT-FAI, που οργανώθηκε από τον Χουάν Γκαρθία Ολιβέρ και πολέμησε στο μέτωπο της Αραγωνίας. Στο τέλος του εμφυλίου, ο Σαμπατέ ήταν μέλος της 26ης μεραρχίας (πρώην ταξιαρχία Ντουρρούτι) που πέρασε τα σύνορα προς τη Γαλλία. Μετά την απελευθέρωσή του από στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Βερνέ συμμετείχε ενεργά στη γαλλική αντίσταση κατά των ναζί. Από το 1945 και για τα επόμενα 15 χρόνια συνέχισε την ένοπλη πάλη στην Ισπανία και ειδικότερα στην Καταλωνία, στο πλαίσιο του αντάρτικου κινήματος κατά του Φράνκο. Στις 20 Αυγούστου 1945 πέτυχε την απελευθέρωση δύο φυλακισμένων συντρόφων. Στη συνέχεια, η ομάδα του άρχισε να πραγματοποιεί επιθέσεις κατά του φρανκικού καθεστώτος και των υποστηρικτών του, καθώς επίσης ληστείες τραπεζών και επιχειρήσεων για τη χρηματοδότηση του κινήματος. Το 1948, ο Χοσέ Σαμπατέ απελευθερώθηκε με εγγύηση από τις φυλακές Αλικάντε όπου κρατούνταν και πέρασε στην ένοπλη δράση στο πλευρό του αδερφού του. Τα χρόνια που ακολούθησαν, ο Ελ Κίκο έγινε ο υπ’ αριθμόν ένα δημόσιος κίνδυνος – ένας μόνιμος εφιάλτης για τις φασιστικές αρχές της Καταλωνίας. Στις 2 Μάρτη 1949 πραγματοποιεί μαζί με τον αδερφό του Χοσέ και τον Ουενθεσλάο Ορίβε απόπειρα δολοφονίας του αστυνομικού επιθεωρητή Εδουάρδο Κιντέλα στη Βαρκελώνη. Η ενέργεια αποτυγχάνει, και αντί του επιθεωρητή σκοτώνονται δύο άλλοι γνωστοί φασίστες.
Πολλοί από τους συντρόφους του σκοτώθηκαν ή συνελήφθησαν εκείνη την περίοδο· στις 9 Μάη του 1946 σκοτώνεται από την αστυνομία το πρώτο μέλος της ομάδας, ο Χαϊμέ Παρές «Ελ Αβισίνιο» (Jaime Pares ‘El Abisinio’). Στις 17 Οκτώβρη 1949, ο Χοσέ Σαμπατέ έπεσε σε ενέδρα καθώς πήγαινε σε ένα ραντεβού στην οδό Τραφάλγκαρ – είχε προδοθεί. Στην προσπάθειά του να ξεφύγει σκότωσε έναν αστυνομικό, αλλά τραυματίστηκε βαριά και αιχμαλωτίστηκε. Πέθανε λίγο αργότερα, κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο.
Ο Φρανθίσκο και ο Χοσέ Σαμπατέ δεν επιθυμούσαν την εμπλοκή του μικρότερου αδερφού τους Μανουέλ (1927-1950) στο αντιστασιακό κίνημα, μολονότι ο ίδιος ο Μανόλο είχε περάσει στο γαλλικό έδαφος το 1946 για να ενωθεί με τα αδέρφια του. Το Σεπτέμβρη του 1949, ενώ ο Φρανθίσκο βρισκόταν σε μια γαλλική φυλακή και ο Χοσέ συμμετείχε σε μια ομάδα δράσης στην Ισπανία, ο Μανουέλ εντάχθηκε στην αντάρτικη ομάδα του Ραμόν Βίλα Καπντεβίλα. Λίγο καιρό αργότερα, η ομάδα έπεσε σε ενέδρα και αναγκάστηκε να διασπαστεί. Ο Μανόλο πιάστηκε αιχμάλωτος. Δικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες από στρατιωτικό δικαστήριο, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 24 Φλεβάρη 1950. Η εκτέλεσή του ήταν μια πράξη εκδίκησης των φασιστικών αρχών για τη δράση των δύο αδερφών του.
Ο ίδιος ο Φρανθίσκο Σαμπατέ κατόρθωσε πολλές φορές να ξεφύγει από αντίστοιχα μπλόκα της αστυνομίας. Στις 30 Δεκέμβρη 1959 πέρασε για τελευταία φορά τα γαλλοϊσπανικά σύνορα και στις 5 Γενάρη 1960 σκοτώθηκε στο Σαντ Θελόνι της Καταλωνίας από μονάδες της χωροφυλακής και της Σοματέν (Somaten – παραστρατιωτικό σώμα που δρούσε σε συνεργασία με τη χωροφυλακή για την κατάπνιξη της αντίστασης), μετά από περιπετειώδη καταδίωξη. Οι τέσσερις σύντροφοί του που τον συνόδευαν στο ταξίδι σκοτώθηκαν επίσης σε εκείνη την επιχείρηση: ο Αντόνιο Μιράκλε Χιτάρτ, 29 ετών· ο Ροχέλιο Μαδριγκάλ Τόριες, 27 ετών· ο Φρανθίσκο Κονέζα Αλκάραθ, 39 ετών· και ο Μαρτίν Ρουίθ Μοντόγια, 20 ετών. Ο Σαμπατέ κατόρθωσε και πάλι να ξεφύγει και να φτάσει σχεδόν μέχρι τη Βαρκελώνη, αλλά πέθανε λίγες ώρες αργότερα από τις πληγές του. Την επομένη του θανάτου του, οι ισπανικές εφημερίδες έγραψαν:
«Το τέλος ενός bandolero. Ήταν 08. 26΄. Στη διασταύρωση των οδών Ματόρ και Σαν Τεθλά στο Σαντ Θελόνι, κρατώντας σφιχτά το πολυβόλο Τόμπσον που είχε στην κατοχή του, κειτόταν νεκρός ο θλιβερά διάσημος Φρανθίσκο Σαμπατέ Γιοπάρτ».
Οι απαλλοτριώσεις που πραγματοποιούσε η ομάδα του Σαμπατέ συνοδεύονταν από σημειώματα που άφηναν οι «επισκέπτες» αφού τελείωναν τη «δουλειά» – όπως αυτό που ακολουθεί, το οποίο άφησαν φεύγοντας από το σπίτι ενός πλούσιου καταστηματάρχη, του Μανουέλ Γκαρίγκα, και το οποίο αναδεικνύει το στέρεο πολιτικό υπόβαθρο αλλά και την προσωπική ακεραιότητα των ανταρτών:
«Δεν είμαστε ληστές, είμαστε ελευθεριακοί μαχητές της αντίστασης. Αυτά που πήραμε θα βοηθήσουν σε ένα μικρό βαθμό να τραφούν τα ορφανά παιδιά των αντιφασιστών που εκτελέστηκαν από εσένα και τους ομοίους σου, τα οποία λιμοκτονούν. Είμαστε άνθρωποι που δεν ικετέψαμε ποτέ ούτε πρόκειται να ικετέψουμε για εκείνα που μας ανήκουν. Θα παλεύουμε για την ελευθερία της ισπανικής εργατικής τάξης όσο έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε. Όσο για σένα, Γκαρίγκα, σου χαρίσαμε τη ζωή μολονότι είσαι ένας κλέφτης και δολοφόνος, γιατί εμείς ως ελευθεριακοί εκτιμούμε την αξία της ανθρώπινης ζωής, κάτι που εσύ ποτέ δεν κατάλαβες ούτε είναι πιθανό να καταλάβεις».
Ο Φαθέριας, ο Καπντεβίλα και ο Σαμπατέ ήταν οι αντάρτες εκείνοι που ανέπτυξαν την πιο έντονη αντιστασιακή δράση στην Καταλωνία μετά το 1952. Την περίοδο 1945 46, οι ομάδες τους δρούσαν υπό το όνομα Ελευθεριακό Κίνημα Ισπανίας (Movimiento Libertario Español – ΜLΕ) που συνένωνε τις οργανώσεις CNT, FAI, FIJL στη Γαλλία, και κατά καιρούς μοίραζαν προκηρύξεις με την υπογραφή της FIJL.
Στη συνέχεια (1947-48) υιοθετήθηκε το όνομα Ελευθεριακό Κίνημα Αντίστασης (Mouvement Libertaire de Résistance – MLR). Ενώ στην αρχή η αντάρτικη δράση ήταν σχετικά ενιαία (καθώς οι ομάδες που σχηματίστηκαν στην Καταλωνία και την Αραγωνία ήταν ενταγμένες στη CNT), στη συνέχεια αποκτά περισσότερο αυτόνομο χαρακτήρα, καθώς όλες σχεδόν οι πολιτικές οργανώσεις εγκαταλείπουν την ένοπλη πάλη. Το 1955, μετά την άρνηση της CNT να δημιουργήσει ένοπλες ομάδες στο εσωτερικό της Ισπανίας (με το επιχείρημα ότι η πάλη ενάντια στο Φράνκο έπρεπε να γίνει με μέσα που θα επέτρεπαν την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή του πληθυσμού), ο Σαμπατέ ιδρύει με μερικούς συντρόφους τις «Αναρχοσυνδικαλιστικές Ομάδες» (Grupos anarcosindicalistas), των οποίων το όργανο ήταν «Η Μάχη» (El Combate). Στις 29 Απριλίου μοιράζουν στην πόλη της Βαρκελώνης χιλιάδες προκηρύξεις με αφορμή την Πρωτομαγιά. Στις 29 Σεπτεμβρίου, καθώς ο Φράνκο βρίσκεται στη Βαρκελώνη, ο Σαμπατέ μοιράζει εκ νέου προκηρύξεις με το εξής κείμενο:
«Αντιφασιστικέ λαέ. Ήδη εδώ και μερικά χρόνια υπομένεις το Φράνκο και τους πληρωμένους δολοφόνους του. Δεν είναι αρκετό να επικρίνεις αυτό το διεφθαρμένο καθεστώς της αθλιότητας και του τρόμου. Τα λόγια είναι λόγια. Χρειάζεται δράση. Κάτω η τυραννία! Ζήτω η ενότητα του ισπανικού λαού!
Ελευθεριακό Κίνημα Ισπανίας»
Το Μάρτη του 1956, ο Σαμπατέ σχηματίζει μια καινούρια ομάδα μαζί με τον Φαθέριας. Πραγματοποιούν ληστείες και εκτελούν έναν αξιωματικό της αστυνομίας. Στη συνέχεια, ο Σαμπατέ επιστρέφει στη Γαλλία μέχρι το 1959. Εκείνο το διάστημα σκοτώνεται ο Φαθέριας. Το Γενάρη του 1960 σκοτώνεται ο Ελ Κίκο, ενώ το 1963 πέφτει νεκρός και ο Καπντεβίλα. Οι εξόριστες οργανώσεις επικρίθηκαν από τους αντάρτες για την απροθυμία τους να στηρίξουν το ένοπλο κίνημα και για την απουσία τους από το πεδίο της πάλης στο εσωτερικό της Ισπανίας. Στις 8 Δεκέμβρη του 1957, οι «Αναρχοσυνδικαλιστικές Ομάδες» έστειλαν την εξής επιστολή στην εξόριστη CNT FAI: «Συνεχίζουμε και θα συνεχίσουμε την πάλη μας σε σχέση με την Ισπανία, στην Ισπανία, και θεωρούμε ότι η αδράνεια είναι ο θάνατος του επαναστατικού πνεύματος. Μαζί με την αλληλεγγύη προς τους φυλακισμένους αδερφούς μας, θα κάνουμε τη φωνή του αναρχισμού να ακουστεί σε κάθε γωνιά της Ισπανίας».
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από τη μπροσούρα "Η Ένοπλη Αντίσταση στη Δικτατορία του Φράνκο" που εκδόθηκε το Δεκέμβρη του 2008 από το Πριονιστήριο το Χρυσό Χέρι. Τα βιογραφικά στοιχεία έχουν αντληθεί από τη μπροσούρα του ισπανού αναρχικού και ιστορικού, Antonio Tellez, The anarchist resistance to Franco, Kate Sharpley Library: 1994.