Από το "Argeles sur Mer" στο "Καρά-Τεπέ"
Οι εικόνες από την πλημμυρισμένη δομή προσφύγων του Καρά-Τεπέ της Λέσβου που βγήκαν στη δημοσιότητα το Σάββατο 12 Δεκέμβρη, καθρεπτίζουν τη ζωή που αξίζει να βιώνουν όσοι βρίσκονται στον πάτο της κοινωνικής και ταξικής πυραμίδας σύμφωνα με το φαντασιακό και τις επιδιώξεις των κυρίαρχων. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά, οι οποίοι άφησαν τον τόπο τους εξαιτίας ακριβώς αυτών των επιδιώξεων, των διακρατικών ανταγωνισμών, των πολέμων και της εκμετάλλευσης βρίσκονται εγκλωβισμένοι και έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την εκδικητικότητα του κράτους και των μηχανισμών του. Η πλημμύρα που έλαβε χώρα στη δομή δεν είναι η πρώτη (έχουν προηγηθεί τουλάχιστον άλλες 2 σοβαρές πλημμύρες) και δεν θα είναι και η τελευταία. Η τοποθεσία στην οποία βρίσκεται η δομή (στην ουσία βρίσκεται πάνω σε παραλία) αλλά και η πλήρης αδιαφορία του κράτους για τη θωράκιση της, υποδηλώνουν ότι ο σχεδιασμός του στρατοπέδου έγινε με γνώμονα τη μέγιστη δυνατή υποβάθμιση της ζωής τως προσφύγων και όχι την προστασία τους.
Η «προσωρινή δομή υποδοχής και ταυτοποίησης στο Καρά-Τεπέ» δημιουργήθηκε πριν από περίπου 3 μήνες, μετά την καταστροφή του κολαστηρίου της Μόριας και δεν αποτελεί τίποτα άλλο από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων, από μια αποθήκη ψυχών. Οι συνθήκες που επικρατούν και τις οποίες καταγγέλουν καθημερινά τόσο οι ίδιοι οι πρόσφυγες, όσο και οι εργαζόμενοι στη δομή, ο αλληλέγγυος κόσμος αλλά και διεθνείς οργανισμοί, μπορούν να περιγραφούν ως εξής: ανυπόφορο κρύο, υγρασία, ελλείψεις σε ρεύμα και ζεστό νερό, συνωστισμός και μηδαμινά μέτρα προστασίας από την πανδημία αλλά και από κάθε άλλη αρρώστια . Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το κράτος έχει επιστρατεύσει ένα πλήθος αστυνομικών και συνοριοφυλάκων οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με το να ξυλοφορτώνουν και να τρομοκρατούν τους πρόσφυγες έτσι ώστε να μην τολμήσουν να διεκδικήσουν τίποτα αλλά αντίθετα να οδηγηθούν στην υποταγή και στην απελπισία, στην αποδοχή του εξευτελισμού τους . Ο όρος «προσωρινή» στο όνομα της δομής αποτελεί μια χυδαία προσπάθεια των εμπνευστών της να κρύψουν την πραγματικότητα, η οποία είναι ότι το νέο αυτό κολαστήριο θα λειτουργεί τουλάχιστον για τα επόμενα 5 χρόνια. Η κατάσταση που περιγράφεται αποτυπώνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο την πεποίθηση του κράτους και του κεφαλαίου πως οι ζωές των ανθρώπων που βρίσκονται εκεί είναι ζωές που δεν αξίζει να βιωθούν, είναι ζωές λαθραίες και αναλώσιμες.
Η τοποθεσία που έχει επιλεγεί για την συγκεκριμένη δομή και αναφέρεται παραπάνω, αποτελεί από μόνη της ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, καθώς δημιουργεί εύλογους συνειρμούς για την κοινή αντιμετώπιση που επιφυλάσσουν οι κυρίαρχοι, ανεξαρτήτως γεωγραφικής περιοχής και ιστορικής περιόδου, στους από τα κάτω, στους πληβείους και σε όσους ορίζουν ως ταξικούς εχθρούς. Οι επιλογή μιας παραλίας ως τοποθεσίας για ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων δεν είναι πρωτόγνωρη και εντάσσεται σε μια στρατηγική που επιδιώκει να υποβαθμίσει όσο περισσότερο γίνεται τις ζωές των εγκλείστων. Αν γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, στο 1939, και μεταφερθούμε στη γαλλική πλευρά των συνόρων Ισπανίας-Γαλλίας, θα βρεθούμε μπροστά σε ένα θέαμα που θυμίζει σε μεγάλο βαθμό, αν και φυσικά με αρκετές διαφορές, το σκηνικό που συναντάμε στη Λέσβο. Στην τοποθεσία εκείνη, το γαλλικό κράτος είχε δημιουργήσει το στρατόπεδο συγκέντρωσης «Argeles sur Mer» προκειμένου να στοιβάξει του ισπανούς πρόσφυγες που εγκατέλειπαν την Ισπανία μετά την ήττα της επανάστασης και την επικράτηση του Φράνκο. Η κατάσταση αρκετά παρόμοια : άνθρωποι στοιβαγμένοι σε μια παραλία, έχοντας «για πάτωμα την άμμο και για ταβάνι τα αστέρια», καταστολή, έλλειψη φαγητού και νερού. Η σύγκριση είναι εμφανής και έχει, αν μη τι άλλο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν αναλογιστούμε την απόσταση που χωρίζει τη σημερινή κοινωνία από αυτή πριν 80 χρόνια.
Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες του 2020 αντιμετωπίζονται από το ελληνικό κράτος ως περιττός πληθυσμός, παρανομοποιούνται και μετατρέπονται σε αναλώσιμο και φθηνό εργατικό δυναμικό γιατί αυτό εξυπηρετεί τα διαχρονικά συμφέροντα του κράτους και του κεφαλαίου. Οι ισπανοί πρόσφυγες στην παραπάνω σύγκριση, εκτός από όλα αυτά, αντιμετωπίστηκαν και ως επαναστάτες, ως αναρχικοί και κομμουνιστές, ως διακηρυγμένοι εχθροί του ίδιου του μηχανισμού της κυριαρχίας και της εκμετάλλευσης. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις διαφορές στα χαρακτηριστικά, οι μετανάστες και ο κόσμος του αγώνα, μοιράζονται κοινά ταξικά συμφέροντα και σχέσεις αλληλεγγύης που αποτελούν απειλή για κάθε εξουσία.
Το κολαστήριο του Καρά-Τεπέ, το κολαστήριο της Μόριας, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κάθε είδους που υπάρχουν ή υπήρξαν στο παρελθόν σε κάθε γωνιά του κόσμου αντανακλούν όλα το αληθινό πρόσωπο της εξουσίας, το αληθινό πρόσωπο του κρατικού-καπιταλιστικού οικοδομήματος, τον κοινωνικό και ηθικό βούρκο που εκπροσωπούν : εξευτελισμός και απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, τρομοκράτηση των ταξικών εχθρών και της κοινωνίας, καταστολή, ανισότητα, αδικία, θάνατος. Στον αντίποδα αυτού του κόσμου που πρεσβεύει το θάνατο οφείλουμε να αντιτάξουμε τις αξίες των από τα κάτω, τις αξίες που διέπουν την κοινωνία που θέλουμε να οικοδομήσουμε : αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, ισότητα. Οφείλουμε να κοιτάξουμε τον εχθρό στα μάτια και να διαλέξουμε πλευρά. Τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης πρέπει να ισοπεδωθούν μια κι έξω και τη θέση τους πρέπει να πάρει η ελευθερία, η ελεύθερη μετακίνηση και η σχέση αλληλεγγύης μεταξύ των καταπιεσμένων. Αν είναι αλήθεια πως τα στρατόπεδα σήμερα χρησιμοποιούνται από το κράτος κατά βάση κατά των προσφύγων και των μεταναστών, το παρελθόν και η κοινωνική πραγματικότητα φανερώνουν ότι η καμπάνα χτυπάει για όλους. Και αν ισχύει πως οι μετανάστες είναι της γης οι κολασμένοι, άλλο τόσο ισχύει ότι όλοι όσοι αγωνιζόμαστε και πρεσβεύουμε έναν κόσμο ελευθερίας, θα είμαστε πάντα ξένοι στον κόσμο των αφεντικών.