Ο Νώε, ο Δευκαλίωνας, Ο Δανιήλ, ο Ηλίας και άλλες κατακλυσμιαίες ιστορίες γι’ αγρίους.
Το ιστορικό και οι συνθήκες
Κυριακή, 3 Σεπτεμβρίου 2023. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών εκδίδει έκτακτο δελτίο ακραίων καιρικών φαινομένων, το οποίο προειδοποιεί για βροχοπτώσεις μέχρι και συνολικά 500 χιλ. στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, κατά τις επόμενες 72 ώρες. Κατατάσσει το μετεωρολογικό αυτό γεγονός ως ακραίο (Κατηγορία 5). Τις επόμενες ημέρες οι μετεωρολογικές προβλέψεις για όσα ακολούθησαν συνεχίζουν και εντείνονται, ανεβάζοντας τους δείκτες ακόμα και στα συνολικά 1000 χιλ.. Ο κρατικός μηχανισμός κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Αντιπλημμυρικά έργα απαρχαιωμένα, ανεπαρκή. Αντλιοστάσια και φράγματα 30ετίας, εκτός λειτουργίας και παρατημένα. Πολλές φορές χωρίς εφεδρικές γεννήτριες. Ακόμα και τα κλειδιά τους αγνοούνται ενίοτε... Κανάλια και κοίτες ποταμών ακαθάριστες, ή και ακόμα ΄΄καθαρισμένες’’ από εργολάβους, οι οποίοι υλοτομούν τα δέντρα στα πρανή, αντί να τα κλαδεύουν, με σκοπό την πώλησή τους ως καυσόξυλα, αφήνοντας τα περισσεύματα των κορμών επί τόπου, δυσχεραίνοντας περαιτέρω την ήδη ανύπαρκτη ‘’αντιπλημμυρική προστασία’’. Όλα για το κέρδος. Οι υποσχέσεις του κράτους μετά τον κατακλυσμό του ‘’Ιανού’’ το 2020 για επενδύσεις στον τομέα της αποφυγής αντίστοιχων φαινομένων μένουν επί χάρτου. Αναλαμβάνει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ -κατασκευαστική εταιρία συμφερόντων ευρύτερης οικογένειας Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη- την επένδυση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, τα έργα της οποίας αγνοούνται σε βαθμό που η υπόθεση καταλήγει στα ευρωπαϊκά δικαστήρια το 2022. Τρίτη, 5 Σεπτεμβρίου 2023, η κακοκαιρία χτυπά και μέχρι την Πέμπτη, 7 Σεπτεμβρίου επεκτείνεται στο σύνολο σχεδόν του Θεσσαλικού κάμπου και της Μαγνησίας, πλημμυρίζοντας χωριά, πνίγοντας ανθρώπους και ζώα, καταστρέφοντας υποδομές. Την ονοματοδοτούν: Daniel. Που να ήξεραν ότι θα ήταν έντασης των βιβλικών καταστροφών της Παλαιάς Διαθήκης. Τι ειρωνεία. Ένας φίλος και σύντροφος εκείνες τις μέρες μου είπε ‘’-Στις ακρίδες φεύγω, το δηλώνω’’. Το νερό κατακλύζει την περιοχή του Παλαμά Καρδίτσας τα ξημερώματα με ταχύτατους ρυθμούς, πιάνοντας τους κατοίκους και τον κρατικό μηχανισμό σε τοπικό επίπεδο, μεταφορικά -όπως συνήθως- αλλά αυτή τη φορά και κυριολεκτικά στον ύπνο. Περιφέρεια ή/και Δήμος στέλνουν εσπευσμένα τους χειριστές εκσκαφικών μηχανημάτων στα σημεία των εκτός λειτουργίας αντιπλημμυρικών φραγμάτων, την ώρα των ακραίων φαινομένων, να ανοίξουν τα αναχώματα, να επιτελέσουν δηλαδή τον ρόλο του ανενεργού δικτύου αντιπλημμυρικής προστασίας, θέτοντας εαυτούς σε κίνδυνο. Για ακόμη μια φορά μετά τα Τέμπη το σύστημα λειτουργεί στο manual. Ένας εξ αυτών των χειριστών τέμνει ένα από τα αναχώματα του ποταμού Καλέντζη, προκαλώντας -εν μέρει- την τόσο μαζική, ξαφνική και απροειδοποίητη εισροή των υδάτων στον Παλαμά και εξ αυτής την πλειοψηφία των ανθρώπινων και όχι μόνο απωλειών. Τις επόμενες ημέρες τα νερά κατεβαίνουν στην Λάρισα, πλημυρίζοντας διάφορα χωριά και περιοχές χαμηλού υψομέτρου ή/και πλησίον του Πηνειού, μέχρι τα Τέμπη. Όποιο μέρος των υδάτων δεν κατηφόριζε μέσω της λεκάνης απορροής του Πηνειού και των παραποτάμων, απορροφούταν από τον υδροφόρο ορίζοντα και κατέληγε και πάλι στα χαμηλότερα της Θεσσαλικής πεδιάδας με την μορφή πιδάκων, οι οποίοι ανέβλυζαν μέσα από το έδαφος. Τρομακτικό θέαμα, στο οποίο υπήρξαμε αυτόπτες. Κοινότητες σε κατάσταση πανικού. Τα παλιότερα σπίτια να καταρρέουν με τους εκκωφαντικούς τους θορύβους να απλώνονται σε ολόκληρα τα χωριά, άνθρωποι να βλέπουν το βιός τους να καταστρέφεται, να βρίσκονται σε άρνηση, αρνούμενοι να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, να περιφέρονται ωρυόμενοι, τραβώντας τα μαλλιά τους, σαν από αρχαίο δράμα. Ζώα -άγρια και ήμερα- χαμένα, παρατημένα να περιφέρονται αναζητώντας κάτι, κάποιον. Έπειτα, τα ύδατα με τα φερτά υλικά (σημαντικό ρόλο εδώ έπαιξαν και τα υπολείμματα των υλοτομικών -στην πραγματικότητα- εργασιών των προαναφερθέντων εργολάβων ‘’αντιπλημμυρικών καθαρισμών’’) δημιουργούν αναχώματα κάτω από τις γέφυρες του Πηνειού στην περιοχή της Λάρισας, όπου προσκρούοντας, ξαναγυρνούν προς την ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας και ιδιαίτερα την Φαρκαδώνα. Μετά από πολλές μέρες, όπου την κατάσταση σώζουν λίγοι εθελοντές -οι περισσότεροι των οποίων τουλάχιστον προοδευτικών αντιλήψεων- παράλληλα με κάποιους πιο ενσυνείδητους στρατιωτικούς, εμφανίζονται οι διάφορες κρατικές και θεσμικές υπηρεσίες, οι οποίες επιχειρούν παράλληλα με πλήθος νεόφερτων διασωστών, εθελοντών, κληρικών και γενικότερα, οποιουδήποτε είχε χέρια, πόδια και τουλάχιστον ένα μέρος εγκεφάλου και λίγα ψίχουλα καρδιάς. Κανένας συντονισμός ούτε στα βασικά. Στον αυτόματο. Η έλλειψη οποιουδήποτε είδους κεντρικού σχεδιασμού σε κρατικό επίπεδο είναι πια καταφανής. Μια ακόμα απόδειξη του τέλματος του θεσμού του Κράτους. Ένα ακόμα κρατικό έγκλημα έχει τελεσθεί. Οι διάφοροι ‘’υπεύθυνοι’’ σε ρόλους εξουσίας, είτε σε τοπικό, είτε σε κεντρικό επίπεδο κωλυσιεργούν, δεν συντονίζονται, δεν δρουν υπέρ της κοινωνίας. Ασχολούνται μονάχα με την διαχείριση του πολιτικού κόστους.
Το πολιτικό κόστος
Τα κανάλια γεμίζουν με διάφορων ειδών υπεύθυνους που δηλώνουν ανεύθυνοι. Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι, Περιφερειάρχες, Αντιπεριφερειάρχες, Υπουργοί, Υφυπουργοί, Ανθυπουργοί, Αντι-επι-υπο-προϊστάμενοι περιφέρονται στα πάνελ. Τα τηλέφωνα έχουν γίνει προέκταση της παλάμης τους και τα Bluetooth των αυτιών τους. Οι γραβάτες δίνουν την θέση τους σε κάζουαλ μπλουζάκια και ανοιχτά πουκάμισα με σηκωμένα μανίκια. Τα μπαλάκια ευθυνών κάθε είδους -πινγκ/πονγκ, μπάντμιτον, τένις, ενίοτε και μπάλες κατεδαφίσεως- πάνε πέρα-δώθε, σαν εκκρεμή υπνωτισμού της κοινής γνώμης. Ο Αγοραστός, ο Νούσιας, ο Σακελλαρίου, ο Καλογιάννης αλληλοκατηγορούνται. Στον θίασο εντάσσεται και ο ‘’μοιραίος χειριστής’’, προσπαθώντας εμμέσως -πλην σαφώς- να του φορτώσουν μέρος ή και ολόκληρη την ευθύνη. Η παρομοίωση με τον μηχανοδηγό της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προφανής, η διαχείριση με τις υπόλοιπες φυσικές καταστροφές, όπως τις πυρκαγιές -με τις οποίες συνδέονται και οργανικά- ίδια. Τα καμένα βουνά πέριξ του Βόλου δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα εδάφη τους πια, με την απουσία βλάστησης, οπότε η βροχοπτώσεις τα διαβρώνουν, δημιουργώντας χειμάρρους λάσπης και ογκόλιθων. Ταυτόσημη εικόνα και στην Βόρεια Εύβοια. Ο Μπέος περνά στην αντεπίθεση και ωρύεται στους κατοίκους του Βόλου, προστάζοντας τους να μείνουν στα σπίτια τους για να μην βλέπουν τα αποτελέσματα της ανικανότητάς του, τονίζοντας την ατομική τους ευθύνη. Μεγάλη ιδιοφυία. Ο Κικίλιας εμφανίζεται κατόπιν εορτής με μαύρο επιχειρησιακό γιλέκο με το εθνόσημο στην καρδιά. Ο Βορίδης και ο Άδωνις τα ρίχνουν στον Θεό, στην κακιά ώρα, στην φύση, στις ‘’επιστημονικές’’ στατιστικές αναλύσεις περί ‘’βροχόπτωσης της εκατονταετίας, τετρακοσαετίας, χιλιετίας, μέχρι και δεκαεξιχιλιετίας’’. ΄΄-Μα δεν γίνεται να είμαστε προετοιμασμένοι για ένα τόσο σπάνιο καιρικό φαινόμενο...’’. Επιμένουν, δε, να αποκαλούν τις κακοκαιρίες με το εξελληνισμένο τους όνομα: ‘’ -Δανιήλ, σας παρακαλώ, Δανιήλ’’: το διαρκές παρανοϊκό μέλημα ενός συμπλεγματικού εθνικιστή: μην χάσει -ακόμα και την ύστατη στιγμή- την εθνικότητα της ταυτότητάς του, ακόμα και ο εχθρός πρέπει να έχει ομόγλωσσο όνομα. Εντωμεταξύ, και ενώ άλλοι κατηγορούν την Κλιματική Αλλαγή, την ίδια ώρα ο Μητσοτάκης, ερωτούμενος από δημοσιογράφο του BBC, υποστηρίζει πως το όλο και θερμότερο κλίμα θα λειτουργήσει ευνοϊκά για την χώρα, παρατείνοντας την τουριστική σεζόν, αυξάνοντας έτσι τα κέρδη. Απίστευτο κι όμως αληθινό. Βαφτίσαν το κρέας, ψάρι. Έγινε το φουρφουράκι, αίρ-κοντίσιον. Δεκαπέντε και κάτι ημέρες μετά -εντός της νέας, Κυριάκειας, επαυξημένης τουριστικής σεζόν και εντός της Βορίδειας χιλιετίας- έρχεται η κακοκαιρία ‘’Elias’’ χτυπώντας τις ίδιες περιοχές με παρόμοια ένταση. Μάλλον οι επιστήμονες που εμπιστεύθηκαν οι ακροδεξιοί σοφιστές της ΝΔ, έχουν άλλα αισθητήρια μέτρησης του χρόνου, την σχετικότητα του οποίου μάλλιασε η γλώσσα του Αλβέρτου να μας αποδείξει. Γι’ αυτούς η μια μέρα μπορεί να μετρά για έναν αιώνα, ή μια χιλιετία, που ξέρεις; Η καταστροφή είναι ανυπολόγιστη και όλο και αυξανόμενη σε μέγεθος. Υπόσχονται αποζημιώσεις. Μιλάνε για 6.000 ευρώ στο κεφάλι. ‘’-Μα αυτά δεν φτάνουν ούτε για τσίχλες...’’ μας λένε οι ντόπιοι. ‘’-Οι ζημιές μας είναι δεκάδων χιλιάδων ευρώ τουλάχιστον.’’ Κάποια στιγμή υπόσχονται άτοκα δάνεια. ‘’-Ποια δάνεια; Είναι δυνατόν; Και πως θα τα ξεπληρώσουμε χωρίς παραγωγή, χωράφια, ζώα; Μας κοροϊδεύετε; Στήριξη θέλουμε, όχι δανεικά!’’. Πολλοί τα πουλάνε για ένα κομμάτι ψωμί, είτε στους ευπορότερους, είτε σε μεγάλες επενδυτικές εταιρίες που λυμαίνονται τους μικροκτηματίες. Τα κλασσικά και εικονογραφημένα: αναδιανομές κλήρου. Η κατάσταση γίνεται μολυσματική και η κωλυσιεργία του κράτους -κάθε απόχρωσης- την επιτείνει, την διογκώνει, μέρα με τη μέρα. Ένα τεράστιο παχύ πέπλο μολυσμένης λάσπης έχει σκεπάσει τον Κάμπο, γεμάτο λήμματα, λιπάσματα, νεκρούς οργανισμούς κάθε είδους (...), ορυκτά καύσιμα, απορρίμματα. Και οι φθινοπωρινές μπόρες, ενίοτε επίσης αυξημένης έντασης, καλά κρατούν, με τον φόβο της έξαρσης επιδημικών λοιμώξεων να αυξάνεται. Πάντως κατά τα λεγόμενα κανείς δεν φταίει...
Τίς πταίει;
Τελικά ποιος και τι φταίει; Φταίει ο Θεός; Φταίει ο ‘’Δανιήλ’’ και ο ‘’Ηλίας’’; Φταίει ο ρεβανσισμός της Φύσης και η κλιματική αλλαγή; Φταίει ο χειριστής; Φταίνε οι αγρότες; Τα αντιπλημμυρικά; Οι υπο-αντι-Δήμαρχοι και λοιποί επιστάμενοι; Η κεντρική κυβέρνηση; Βγάζοντας απ’ έξω τις αναλύσεις που χρήζουν ψυχοθεραπείας -και πιθανώς φαρμακευτικής αγωγής- περί θεών και δαιμόνων, μπορούμε να πούμε πως μια κάποια ευθύνη πιθανώς να την φέρουνε όλοι. Όμως, σε αυτόν τον κόσμο οι ευθύνες έχουν και μια ιεράρχηση. Δεν είναι όλα τόσο σχετικά, όσο θέλουν εναγωνίως κάποιοι να είναι. Υπάρχουν κάποιες αιτίες πιο ριζικές, οι οποίες συνδέουν όλες αυτές τις ευθύνες και τις ανευθυνότητες και αυτές οι αιτίες έχουν όνομα: Κράτος, Κεφάλαιο, Καπιταλισμός. Γιατί είναι η αγορά και η αδηφάγος νοοτροπία που επικρατεί στην σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή, η οποία θα ωθήσει τον αγρότη να μπαζώσει τα φυσικά ρέματα για να κερδίσει παραπάνω στρέμματα, να υπεραντλήσει τα υπόγεια ύδατα των υδροφόρων οριζόντων και να ξεράνει, να αχρηστέψει την γη του, ποτίζοντάς την συνθετικά λιπάσματα και ψεκάζοντας με φυτοφάρμακα, για να ανταπεξέλθει στον ανταγωνισμό. Είναι η ευρύτερη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος από το κράτος και το κεφάλαιο, με τις πυρκαγιές στους πνεύμονες των δασών, με την τοποθέτηση αυθαίρετα και ανεξέλεγκτα αιολικών πάρκων, με την δημιουργία τεράστιων φωτοβολταϊκών πάρκων, με τα φράγματα της φυσικής λεκάνης απορροής και των κοιτών των ποταμών. Είναι η αστάθεια και η πρωτοφανής ένταση των καιρικών φαινομένων στα πλαίσια της Κλιματικής Αλλαγής, η οποία προκαλείται από την απίστευτη καταστροφή και μόλυνση της φύσης την βιομηχανία όλων των ειδών, την αλόγιστη καύση ορυκτών, τα απορρίμματα του υπερκαταναλωτισμού, των υπερτουρισμό και το ρυπαρό διακομιστικό εμπόριο και άλλα καπιταλιστικά παρατράγουδα. Είναι η ατελείωτη και αδάμαστη διαφθορά που ακολουθεί πάντοτε την εξουσία, την διαπλοκή των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, που καταχράζονται τον κοινωνικό πλούτο για ίδιον όφελος, κάνοντας έργα βιτρίνα. Και όλα αυτά γίνονται όλο και πιο φανερά, καιρό με τον καιρό και κανένα ρητορικό σχήμα μετακύλησης των ευθυνών από τους πραγματικά υπεύθυνους δεν μπορεί να τα συγκαλύψει. Οι θιασάρχες του κρατικού και καπιταλιστικού συστήματος έχουν όνομα και επώνυμο, όσες φορές και αν αλλάξουν μέλη, κόμματα, χρώματα κι αρώματα, έχουν πάρει θέση. Θέση ενάντια σε μας, στην κοινωνία. Η ευθύνη είναι πρωτίστως δική τους. Η μόνη ευθύνη που έχουμε εμείς είναι πως δεν τους εναντιωνόμαστε αρκετά, ήρθε η ώρα να το κάνουμε...