Κάνε κάτι έχουν αρχίσει και προβάρουν συνεχώς
διψασμένος και για δόξα είναι ο μαέστρος δυστυχώς
έχει γράψει και καινούρια εμβατήρια όπως πάντα
στον βρωμικο λαιμό του παίρνει όλη τη μπάντα.
Κι οι καλοί πολεμιστές όλο καμάρι βαδίζουν
καλογυαλισμένα τα όπλα που όμως θάνατο μυρίζουν*
Στα μέσα του Νοέμβρη, οι Η.Π.Α διέρρευσαν μέσω πληροφοριών που είχαν, μία είδηση που αναφερόταν στην ανησυχία τους για πιθανή επικείμενη εισβολή από το το ρωσικό κράτος στην Ουκρανία. Αυτός ο ισχυρισμός βασιζόταν σε μία υπάρχουσα συνθήκη, την ανάπτυξη πάνω από 90.000 Ρώσων στρατιωτών, τεθωρακισμένων και πολεμικού εξοπλισμού στα σύνορα της Ρωσίας και της Ουκρανίας κοντά στην Κριμαία. Ως απάντηση στους ισχυρισμούς αυτούς, το ρωσικό κράτος διέψευσε μία επιθετική κίνηση και στον αντίποδα κατηγόρησε το κράτος της Ουκρανίας ότι ετοιμάζεται να επιτεθεί στην Κριμαία με σκοπό την κατάληψη της. Από το 2014 η Κριμαία θεωρείται ρωσικό έδαφος λόγω της προσάρτησης της μετά ττις εχθροπραξίες και το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε, αν και δεν αναγνωρίζεται η προσάρτηση από την Ουκρανία και την Δύση.
Το 2014, ο τότε πρωθυπουργός Βίκτορ Γιανούκοβιτς αρνείται να υπογράψει συμφωνία σύνδεσης της Ουκρανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ξεσπούν διαδηλώσεις, όπου επικρατούν οι εθνικιστικές ομάδες και συνολικά τα εθνικιστικά προτάγματα που τάχθηκαν υπέρ της συμφωνίας σύνδεσης με την Ε.Ε.. Στον αντίποδα ο τότε πρωθυπουργός Γιανούκοβιτς είχε δημιουργήσει πολιτικές σχέσεις με το Ρωσικό κράτος και για αυτό προσπαθούσε να αποτραβηχτεί από την Ε.Ε.. Μετά τις μεγάλες διαδηλώσεις, ο εθνικισμός ως κυρίαρχη κρατική πολιτική επικράτησε στην δυτική κυρίως Ουκρανία τέμνοντας την νοητικά σε ανατολική και δυτική. Οι ρωσόφωνοι πληθυσμοί και αυτονομιστές αντιστασιακοί (που ήταν η πλειοψηφία στην ανατολική Ουκρανία) αντιτάχθηκαν στην νέα εθνικιστική πολιτική του κράτους που έβρισκε κοινωνικό έρεισμα από την προσπάθεια σύσφιξης των σχέσεων της χώρας με την Ε.Ε. Οι αυτονομιστές με την βοήθεια της Ρωσίας, κατάφεραν να ελέξουν κάποιες πόλεις όπως το Ντονέτσκ, το Λουγκάνσκ και το Χάρκοβο. Το 2014 οι εχθροπραξίες στην ανατολική Ουκρανία οδηγούν σε ένα δημοψήφισμα των ρωσόφωνων πληθυσμών, στο οποίο επικρατεί - με μεγάλη διαφορά - η ενσωμάτωση της Κριμαίας (χερσόνησος στην ανατολική Ουκρανία) στο ρωσικό κράτος.
Έτσι έχει ήδη δημιουργηθεί ήδη μία τεταμένη κατάσταση ανάμεσα στα δύο κράτη της Ουκρανίας και της Ρωσίας, η οποία έχει εκφραστεί και με εχθροπραξίες. Φτάνοντας, λοιπόν, στον Νοέμβρη του 2021 και την εκ νέου διακρατική ένταση στα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας, πρέπει να αναφερθούμε για λίγο και στην συνολική κατάσταση στα ανατολικά της Ευρώπης, που φαίνεται να διατρέχει μία σταθερά ταραχώδη περίοδο.
Η Ρωσία συνορεύει τόσο με την Ουκρανία στα δυτικά της, όσο και με την Λευκορωσία και την Λετονία. Αυτό που μας ενδιαφέρει στο παρόν άρθρο είναι το κράτος της Λευκορωσίας και οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν στα σύνορά του με το γειτονικό κράτος της Πολωνίας και της Λιθουανίας. Εδώ, να αναφέρουμε για χάρη της γεωγραφίας και των γεωπολιτικών συσχετισμών ότι Λευκορωσία, Ουκρανία και Πολωνία συνορεύουν όλες μεταξύ τους.
Το κράτος της Λευκορωσίας κυβερνάται από τον Αλεξάντερ Λουκασένκο, πρόεδρο της χώρας από το 1994. Στις πιο πρόσφατες προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου του 2020 επικράτησε με πάνω από 80% των ψήφων, αλλά οι εκλογές διεξήχθησαν μέσω συλλήψεων της αντιπολίτευσης και επικρίσεις για νοθεία. Στο στόχαστρο της άγριας καταστολής βρέθηκε όπως ήταν φυσικό- και κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων αλλά και τα προηγούμενα χρόνια του ολοκληρωτικού κράτους- και το αναρχικό κίνημα με διωγμούς και φυλακίσεις. Στην σκιά των εκλογών ξέσπασαν διαδηλώσεις που απαιτούσαν να παραιτηθεί από πρόεδρος της χώρας, κάτι το οποίο δεν συνέβη. Ένα ολοκληρωτικό κράτος με αιχμή τον εθνικισμό, λοιπόν, εδώ και δύο δεκαετίες ορίζει τις μοίρες της λευκορωσικής κοινωνίας.
Στις 8 Νοέμβρη Η λευκορωσία κατηγορείται από το Πολωνικό κράτος, ότι προσπαθεί να χτίσει ένταση στα σύνορα των δύο χωρών μέσω της προώθησης προσφύγων και μεταναστών προς την πολωνική επικράτεια. Εδώ, λοιπόν έχουμε την δεύτερη περίπτωση - μετά την κρίση στον Έβρο μεταξύ ελληνικού και τουρκικού κράτους - όπου οι πρόσφυγες και οι μετανάστες εργαλειοποιούνται και γίνονται αφορμή για να ξεδιπλώσουν τα γεωστρατηγικά τους σχέδια και να οξύνουν τους διακρατικούς ανταγωνισμούς τους τόσο οι εμπλεκόμενες χώρες όσο και μεγάλοι συνασπισμοί και υπερδυνάμεις όπως η Ε.Ε, οι Η.Π.Α. και η Ρωσία. Οι κατατρεγμένοι και φτωχοδιάβολοι στην διαρκεί τους προσπάθεια να γλιτώσουν από τον πόλεμο, που κηρύττουν τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα ενός αδηφάγου εξουσιαστικού συστήματος στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, βρίσκονται ξανά αντιμέτωποι με τους στρατούς της Δύσης αυτή την φορά μέσα στην πολυπόθητη Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα στην πολυπόθητη αλλά πλαστή “γη της επαγγελίας”. Η ένταση αυτή ανάμεσα στα δύο κράτη συνεχίζει να υφίσταται και να υπόκεινται σε μειώσεις ή εξάρσεις με την ανάπτυξη και τη συμμετοχή πολεμικών δυνάμεων εκατέρωθεν των συνόρων. Σε αυτή την κρίση, λοιπόν, όπου οι πρόσφυγες και οι μετανάστες βρίσκονται εγκλωβισμένοι σ' έναν μη τόπο, έκθετοι σε ακραίες καιρικές συνθήκες, στα δακρυγόνα και τα οπλοπολυβόλα δύο στρατών, πολλοί και πολλές έχουν χάσει την ζωή τους με τις πληροφορίες να μην είναι εφικτό να φτάσουν με ακρίβεια στην Δύση.
Μέσα σε αυτήν την τραγική κατάσταση ξεδιπλώνονται και οι διακρατικοί ανταγωνισμοί κυρίως των μεγάλων δυνάμεων. Από την μία η Ρωσία, που υποστηρίζει το ολοκληρωτικό και εθνικιστικό κράτος της Λευκορωσίας, έχει δηλώσει ότι θα βοηθήσει τον Λουκασένκο και με διπλωματικές κινήσεις αλλά και με στρατιωτική βοήθεια, ενώ από την άλλη η Ε.Ε συνεχίζει τις οικονομικές κυρώσεις απέναντι στην Λευκορωσία στηρίζοντας την πολιτική της Πολωνίας.
Ας κάνουμε μία μικρή σημείωση εδώ και για την Πολωνία. Το πολωνικό κράτος είναι μέλος της Ε.Ε από το 2004 και στο τιμόνι του βρίσκεται το εθνικιστικό – συντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (ΝκΔ / PiS) από το 2015 με αυτοδυναμία. Από το 2015 μία από τις βασικές πολιτικές αποφάσεις που πήραν διεθνή διαστάσεις είναι η απαγόρευση των αμβλώσεων, όπου κινητοποίησε ένα μεγάλο κίνημα αντίστασης από τις γυναίκες στην πρώτη γραμμή και με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους. Παρ’ όλα αυτά, όμως, το κράτος της Πολωνίας μέσα από την μεταρρύθμιση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, κατάφερε ώστε το τελευταίο να κρίνει παράνομες τις αμβλώσεις τον Οκτώβριο του 2020. Το πρώτο θύμα αυτού του νόμου υπήρξε τον Σεπτέμβρη του 2021- η 30χρονη Ιζαμπέλα- όπου πυροδότησε για ακόμα μία φορά μαζικές διαδηλώσεις στις αρχές Νοέμβρη όπου έγινε και γνωστός ο θάνατος της ή πιο σωστά η κρατική δολοφονία μέσω των ολοκληρωτικών κρατικών πολιτικών.
Γνωρίζοντας, λοιπόν, τις ιδιαίτερα έκρυθμες συνθήκες στ’ ανατολικά της Ευρώπης και τις πολιτικές συνθήκες των εμπλεκόμενων χωρών επανέρχεται συνέχεια στο μυαλό μας η φράση “οι εθνικισμοί γεννάν νεκροταφεία”.
Στο τελευταίο μέρος του άρθρου θα γυρίσουμε στις εντάσεις στα σύνορα της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Στα τέλη Νοέμβρη, ο πρόεδρος της Ουκρανίας δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ότι έχει πληροφορίες για πιθανό επικείμενο πραξικόπημα στις 1 ή 2 Δεκέμβρη, αφήνοντας υπόνοιες για έμμεση εμπλοκή της Ρωσίας. Το βασικό επιχείρημα για την ρωσική εμπλοκή είναι συνομιλίες, που φαίνεται να καταγράφηκαν από τις μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας μεταξύ εκπροσώπων της Ρωσίας και της Ουκρανίας, ενώ η Ρωσία απορρίπτει τις κατηγορίες. Αν και οι ημερομηνίες διεξαγωγής του πραξικοπήματος δεν επαληθεύτηκαν, η συγκεκριμένη δήλωση από μεριάς Ουκρανίας οξύνει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις μεταξύ των κρατών και σταθεροποιεί την ένταση που υπάρχει στην περιοχή. Στην πολιτική αντιπαράθεση απέκτησε και ενεργό ρόλο οι Η.Π.Α., που τις τελευταίες ημέρες απέλασε Ρώσους αξιωματικούς από την χώρα λόγω της στρατιωτικής κινητικότητας των ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα της Ουκρανίας και έμπρακτης διπλωματικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Επίσης, διαμήνυσε ότι σε περίπτωση στρατιωτικής επέμβασης της Ρωσίας θα υπάρξουν τέτοιας κλίμακας οικονομικές κυρώσεις, που δεν έχουν υπάρξει στο παρελθόν. Σε αντίποινα το ρωσικό κράτος απέλασε Αμερικανούς αξιωματούχους.
Σε αυτό το σημείο έχει λίγη σημασία ο χρόνος και ο τρόπος που μπορεί να διεξαχθεί μία πολεμική σύγκρουση μεταξύ των χωρών αυτών. Για ακόμα μία φορά τα πολιτικά και οικονομικά μας αφεντικά στήνουν μία σκηνή ώστε να προβάρουν μία ακόμα πολεμοχαρή παράσταση η οποία μπορεί είτε να εξελιχθεί σε πολεμική σύγκρουση έμμεσα με υποστήριξη εμφύλιας διαμάχης στο εσωτερικό της Ουκρανίας ή άμεσα με στρατιωτική συμπλοκή των δύο κρατών είτε να ατονίσει στην παρούσα περίοδο απλά με μία πολεμική ρητορική. Σε αυτό το άρθρο δεν θα προσπαθήσουμε να προφητέψουμε τι επρόκειτο να συμβεί καθώς ούτε υπάρχει η γνώση των σκέψεων που κυριαρχούν μέσα στα στρατιωτικά επιτελεία ούτε η ανάγκη για ποντάρισμα με βάση την τυχαιότητα και τις στατιστικές πιθανότητες. Στόχος του άρθρου είναι να αναδειχθεί η πηγή που πάντα βρίσκεται πίσω από τις καταστροφές, την αλόγιστη βία και την δυστυχία της ανθρωπότητας, που δεν είναι άλλη από τις κρατικές πολιτικές που προάγουν την επικράτηση των ισχυρών και τις αδηφάγες ορέξεις του κεφαλαίου που ολοκληρώνει ένα εξουσιαστικό σύστημα εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Το σκηνικό έντασης στα ανατολικά της Ευρώπης έρχεται σε μία σειρά οξυμένων γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων όπου όσο προχωράμε μπροστά στο χρόνο τόσο η πολιτική των κρατών φαίνεται να οδηγείτε σε έναν μονόδρομο, στην συνέχεια της με άλλα μέσα, όπως έλεγε και ο Κλαούζεβιτς για το τι είναι ο πόλεμος.
Ένα εκμεταλλευτικό σύστημα εξουσίας έχει προκαλέσει διάφορες κρίσεις όπου εκ φύσεως θα έκανε σε βάθος χρόνου. Το ζητούμενο είναι ότι έχουμε μπει σε μία περίοδο που η εκμετάλλευση των καταπιεσμένων, των φτωχοδιαβόλων και του φυσικού κόσμου έχει οδηγήσει την ανθρωπότητα να βιώνει αλλεπάλληλες κρίσεις σε υγειονομικό, οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, τέτοιες κρίσεις οι οποίες κινδυνεύουν σε μία αλυσιδωτή ή/και ταυτόχρονη ανάφλεξη, το οποίο είναι ικανό να πυροδοτήσει μία άνευ προηγουμένου κοινωνική μεταστροφή στον κόσμο όπως τον ξέρουμε σήμερα. Το σύστημα εξουσίας βρίσκεται σε κρίση και είναι ανεξέλεγκτο, ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να προκαλέσει χιονοστιβάδα και η πιθανότητα “λάθους” στις κυρίαρχες πολιτικές όλο και μεγαλώνει καθιστώντας το (το σύστημα εξουσίας) επικίνδυνο για τον άνθρωπο, τη γη και την ίδια τη ζωή.
*Στίχοι από το τραγούδι Πρόβα Πολέμου του συγκροτήματος Βαβυλώνα από το μακρινό πλέον 1999.