Διεκδικώντας την ελευθερία στην επανάσταση και στον πόλεμο: μια εισαγωγή στην Aναρχική Oμάδα στο Σουδάν - AGS. (Black Rose Anarchist Federation, 2025)
Η Σουδανική Επανάσταση ήταν μια από τις μεγάλες επαναστατικές εξεγέρσεις του 21ου αιώνα. Όπως όλες οι μεγάλες επαναστάσεις μας, έχει — προς το παρόν τουλάχιστον — στραγγαλιστεί στο αίμα και τη δικτατορία. Αλλά και όπως όλες οι μεγάλες επαναστάσεις, ήταν ένα χωνευτήρι που σφυρηλάτησε σημαντικές νέες πολιτικές ιδεολογίες και τάσεις.
Ενώ ο αναρχισμός δεν είναι καινούργιος στην Αφρική, όπως και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου, έχει αγωνιστεί πρόσφατα να ξεπεράσει το να είναι μια πνευματική παράδοση ή ένα lifestyle και να γίνει ένα ζωντανό κίνημα με ουσιαστικές στρατηγικές προτάσεις.
Μέσα από την πλήρη συμμετοχή τους στα κοινωνικά κινήματα που οδήγησαν τη Σουδανική Επανάσταση, ενώ ταυτόχρονα ανέπτυξαν τη δική τους επίσημη πολιτική οργάνωση, οι αναρχικοί στο Σουδάν μπόρεσαν να αναπτύξουν μια επαναστατική πρακτική που έχει πραγματικό νόημα για την ταξική πάλη στη χώρα τους. Παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες τους είναι πολύ διαφορετικές από τις δικές μας εδώ στις ΗΠΑ, μπορούμε ακόμα να μάθουμε πολύτιμα μαθήματα από τις εμπειρίες τους τόσο στη διαδικασία του επαναστατικού αγώνα όσο και στην τρέχουσα κατάσταση επιβίωσης κάτω από εμφύλιο πόλεμο και έντονη καταστολή.
Πριν από το ξέσπασμα των μαζικών διαδηλώσεων στους δρόμους τον Δεκέμβριο του 2018, το Σουδάν είχε ήδη βιώσει την αντίθεση στη δικτατορία του Ομάρ αλ-Μπασίρ και τις συντριπτικές οικονομικές συνθήκες που αντιμετώπιζε ο λαός υπό την κυριαρχία του. Και αυτή η ατμόσφαιρα των διαδοχικών εκρήξεων φοιτητικών και εργατικών διαμαρτυριών ενθάρρυνε τους νέους φοιτητές ακτιβιστές να μελετήσουν και να αναζητήσουν ιδεολογίες που θα τους βοηθούσαν να ξεπεράσουν τα πολλά εμπόδια που αντιμετώπιζαν. Ήταν σε αυτή την περίοδο που μερικά από τα ιδρυτικά μέλη της Αναρχικής Ομάδας στο Σουδάν (AGS) βρήκαν για πρώτη φορά τον αναρχισμό και ίδρυσαν την οργάνωση ως μια μικρή ομάδα πέντε συντρόφων τον Απρίλιο του 2017.
Η AGS ήταν αρχικά μια μικρή φοιτητική οργάνωση και ξεκίνησαν επικεντρώνοντας τις προσπάθειές τους στη δημιουργία μιας βάσης στα σουδανικά κολέγια. Οργανώθηκαν κρυφά και επικεντρώθηκαν στις μικρότερες, πιο περιφερειακές πανεπιστημιουπόλεις όπου το βλέμμα του κράτους δεν θα ήταν τόσο έντονο. Στο πλαίσιο της σουδανικής αντιπολίτευσης, η παρανομία ήταν κοινή πρακτική. Η ίδια η AGS απέφυγε στρατηγικά την άμεση αντιπαράθεση με την εξουσία, με τα μέλη της να προσπαθούν αντ' αυτού να βυθιστούν σε χώρους ευρέων κοινωνικών αγώνων, ιδιαίτερα στις φοιτητικές ενώσεις/συλλόγους. Η εμβέλεια της ομάδας μεγάλωσε καθώς ήρθαν σε επαφή με περισσότερους νέους αγωνιστές που αναζητούσαν εναλλακτικές λύσεις στις αποτυχημένες και μπαγιάτικες πολιτικές ιδεολογίες του χθες.
Καθώς η οργάνωση μεγάλωνε, προσέλκυσε επαγγελματίες όπως δικηγόρους και μηχανικούς - η οποία, μέσω της Ένωσης Σουδανών Επαγγελματιών, ήταν μια εξέχουσα οργάνωση που αντιπροσώπευε ένα συγκεκριμένο ταξικό στρώμα που οδηγούσε την Επανάσταση. Η AGS άρχισε να δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην διεύρυνση και εξαπλώθηκε σε πολλά πανεπιστήμια και απέκτησε επιρροή στον συνασπισμό των φοιτητικών ενώσεων. Καθώς διευρύνονταν, χρησιμοποιούσαν το όνομα «Αναρχική Ομοσπονδία του Σουδάν», με το οποίο ορισμένες από τις δηλώσεις τους εμφανίζονται στο διαδίκτυο, αλλά κατέληξαν να χρησιμοποιούν τον όρο «ομάδα» και όχι «ομοσπονδία», καθώς λειτουργούσαν ως μια ενιαία οργάνωση.
Η ίδρυση και η αρχική ανάπτυξη της AGS χρονικά ήταν ιδανική καθώς συνέπεσε με την έκρηξη της Σουδανικής Επανάστασης τον Δεκέμβριο του 2018. Η Επανάσταση καθοδηγήθηκε από κοινωνικά κινήματα βάσης, όπως εργατικά συνδικάτα, φοιτητικά σωματεία, γυναικείες οργανώσεις και επιτροπές αντίστασης με βάση τις γειτονιές.
Οι επιτροπές αντίστασης είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτες. Παρόμοια με τις τοπικές επιτροπές συντονισμού της Συριακής Επανάστασης του 2011, οι επιτροπές αντίστασης του Σουδάν είναι ουσιαστικά μικρές ομάδες γειτόνων που αυτοοργανώνονται για να συμμετέχουν στη διαμαρτυρία και την επαναστατική διαδικασία. Δικτυωμένοι ως εκατοντάδες τοπικές επιτροπές, σχημάτισαν τον ιστό του κινήματος για την ανατροπή του αλ-Μπασίρ. Τους βλέπουμε ως ένα κλασικό παράδειγμα λαϊκής εξουσίας στην πράξη, καθώς οι άνθρωποι στις γειτονιές αντιμετωπίζουν την κρατική εξουσία και ταυτόχρονα αρχίζουν να παίρνουν τον έλεγχο της γειτονιάς τους και να δημιουργούν τις οργανωτικές δομές αυτοδιαχείρισης που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το κράτος.
Η AGS εργάστηκε ενεργά στις επιτροπές αντίστασης και στις φοιτητικές οργανώσεις κατά τους πρώτους μήνες της Επανάστασης, ενώ εξακολουθούσε να παραμένει στην παρανομία. Οι αγωνιστές ήταν σε θέση να υποστηρίξουν αναρχικές θέσεις και να επηρεάσουν την κατεύθυνση των ομάδων χωρίς να ανακοινώνονται δημόσια ως αναρχικοί. Μέσω της συμμετοχής σε αυτή τη μαζική άνοδο της αυτοοργάνωσης σε συνδυασμό με τη μαζική αντιπαράθεση στους δρόμους, ο αναρχισμός μετακινήθηκε από μια ιδέα σε μια βιωμένη στρατηγική πρακτική. Έβλεπαν τον αναρχισμό ως έναν ρεαλιστικό τρόπο για να εμπλακούν στον κοινωνικό αγώνα, ενώ αμφισβητούσαν όλες τις αυταρχικές δυνάμεις που καταπιέζουν τον σουδανικό λαό, είτε είναι φυλετικές, πολιτιστικές, στρατιωτικές, θρησκευτικές – ένας ολοκληρωμένος αγώνας ενάντια σε όλα αυτά και για την ελευθερία και τα ατομικά δικαιώματα.
Οι στρατηγικές που προτείνουν οι αναρχικοί στο Σουδάν είναι πρωτοφανείς για την αντιμετώπιση της περίπλοκης κοινωνικής κρίσης. Η αρχή της απόρριψης ακόμη και μικρών, τοπικών εξουσιών -όπως η κυριαρχία της φυλής και ο ρατσισμός με βάση την εθνικότητα- αποτελεί τον πυρήνα της διάλυσης των δομών εξουσίας στη σουδανική κοινωνία. Αυτό έχει επιπτώσεις στις ατομικές και κοινωνικές συνθήκες που μπορεί να τους φέρουν σε άμεση αντιπαράθεση με την εδραιωμένη εξουσία. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι η ελευθερία είναι αδιαίρετη και κάθε άτομο αξίζει να είναι ελεύθερο – ακόμη και εκτός θεσμικής εξουσίας, συμπεριλαμβανομένης της εξουσίας μέσα στη δική του συμπεριφορά. Η εξουσία είναι μια κοινωνική συμπεριφορά που έχει τις ρίζες της στην επιθυμία του ατόμου να μονοπωλήσει τη βία και να στερήσει την ελευθερία των άλλων.
— Μέλος της AGS κατά τη διάρκεια διαλόγου με μέλη του Black Rose, Σεπτέμβριος 2025
Μέσα στις επιτροπές αντίστασης, η AGS συντόνισε την αναρχική δραστηριότητα για να ωθήσει τις επιτροπές σε μια πιο αντιεξουσιαστική κατεύθυνση. Οι επιτροπές αντίστασης ήταν από πολλές απόψεις μια οργανική έκφραση της υπάρχουσας σουδανικής κοινωνίας - τα βασικά στοιχεία της αλληλεγγύης και της αμοιβαίας βοήθειας που ήταν απαραίτητα για την επιβίωση σε μια χώρα όπου η κυβέρνηση δεν παρέχει τίποτα για την επιβίωση του λαού. Ενώ αυτό τους έδωσε δύναμη, σήμαινε επίσης ότι έπρεπε να γίνει πολλή δουλειά για να τους δοθεί η οργανωμένη δύναμη και το όραμα να αμφισβητήσουν το κράτος. Η AGS εργάστηκε, για παράδειγμα, για να επεκτείνει τη φύση πολλών επιτροπών από πιο περιορισμένες ομάδες με επιλεγμένα μέλη και πρόεδρο, αντιπρόεδρο κ.λπ., ώστε να είναι ανοιχτές σε όλους στη γειτονιά για να ενταχθούν και να συμμετάσχουν.
Παράλληλα με την πρακτική οργανωτική δουλειά, η AGS ξεκίνησε την οργάνωση «κύκλων σκέψης» για να συζητήσουν τις αναρχικές ιδέες και εργάστηκε για να κάνει τα αναρχικά κείμενα διαθέσιμα στα αραβικά. Χρησιμοποίησαν τις μέτριες συνδρομές τους για να τυπώσουν αναρχικά φυλλάδια και να οργανώσουν πανεπιστημιακές εκδηλώσεις.
Ενώ τα σουδανικά κοινωνικά κινήματα κατάφεραν να ανατρέψουν τον αλ-Μπασίρ μέχρι τον Απρίλιο, ο στρατός πήρε τον έλεγχο της κυβέρνησης και ο αγώνας βάθυνε. Στις 3 Ιουνίου 2019, οι κυβερνητικές δυνάμεις πραγματοποίησαν δολοφονική επίθεση ενάντια καθιστικής διαμαρτυρίας στο Χαρτούμ, δολοφονώντας περισσότερους από 100 ανθρώπους, ενώ καταγράφηκαν πάνω από 70 βιασμοί. Αυτή ήταν μόνο η μεγαλύτερη από τις πολλές σφαγές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όταν πολλοί διαδηλωτές και σύντροφοι δολοφονήθηκαν από τις κρατικές δυνάμεις. Οι εργαζόμενοι απάντησαν στη σφαγή του Χαρτούμ στις 3 Ιουνίου με μια γενική απεργία που έκλεισε τη χώρα και έφερε τη στρατιωτική ηγεσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ήταν σε αυτό το πλαίσιο, μιας χώρας στο χείλος του γκρεμού, με τις επιτροπές αντίστασης να παίρνουν τον έλεγχο της επικράτειας, που η AGS ανακοινώθηκε για πρώτη φορά στο κοινό κατά τη διάρκεια μιας μαζικής πορείας στο Χαρτούμ στις 30 Ιουνίου.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αντιμετώπισαν μεγάλη αντίδραση αφού δήλωσαν δημόσια ότι είναι αναρχική οργάνωση. Αλλά επειδή είχαν ενσωματωθεί στις φοιτητικές ενώσεις και τις επιτροπές αντίστασης και έγιναν γνωστοί στους συμφοιτητές και τους γείτονές τους ως αφοσιωμένοι σύντροφοι με λογικές ιδέες, μπόρεσαν να αποκτήσουν πολλά νέα μέλη. Πολλοί νέοι που ήταν απογοητευμένοι από τις λανθασμένες επιλογές που παρουσίασαν οι λεγόμενοι ηγέτες - συμπεριλαμβανομένων των κομμουνιστών του κράτους «εθνικής απελευθέρωσης» που είχαν στηρίξει τη δικτατορία – τους προσέλκυσε η θέση των αναρχικών για ελευθερία.
Ωστόσο, ο αναρχισμός στο Σουδάν δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί ελεύθερα για πολύ. Η μαζική εξέγερση πέτυχε μια ιστορική νίκη εκδιώκοντας τη στρατιωτική δικτατορία τον Ιούλιο του 2019, με μια συμβιβαστική πολιτικοστρατιωτική μεταβατική κυβέρνηση. Αλλά αυτή ήταν μια εγγενώς ασταθής λύση και ο στρατός και οι «Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης» (RSF) μαζί ηγήθηκαν μιας αντεπανάστασης τον Οκτώβριο του 2021 που έφερε μια ανανέωση της σκληρής δικτατορίας.1 Αυτή ήταν επίσης μια ασταθής λύση και οι RSF και οι Σουδανικές Ένοπλες Δυνάμεις (SAF) έπεσαν έξω σε έναν αγώνα εξουσίας και ξεκίνησαν έναν εμφύλιο πόλεμο τον Απρίλιο του 2023. Οι τραγωδίες που έχουν εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα από τότε είναι πολύ βαθιές και πολυάριθμες για να αναλυθούν λεπτομερώς σε αυτόν τον απολογισμό.
Ο εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος έχει βαθιές ρίζες τόσο ως κληρονομιά της βρετανικής αποικιοκρατίας όσο και στις τοπικές ιστορίες κυριαρχίας, είναι επίσης ένας πόλεμος για την επιβίωση των Μαύρων ενάντια στην απόπειρα γενοκτονίας. Οι κυρίαρχες δυνάμεις στο Σουδάν, ιδιαίτερα οι RSF, είναι Άραβες ρατσιστές που επιδιώκουν να κυριαρχήσουν προχωρώντας σε εθνοκάθαρση των σκουρόχρωμων σουδανικών εθνοτικών ομάδων. Οι σύντροφοί μας αναφέρουν ότι η δουλεία για τους μαύρους στο Σουδάν είναι μια πραγματικότητα, και έτσι βλέπουν τον σημερινό αγώνα ως αγώνα για απελευθέρωση από τον φυλετικό αυταρχισμό.
Καθώς το επαναστατικό κίνημα συνέχιζε έναν σκληρό αγώνα ενάντια στην επιστροφή της στρατιωτικής εξουσίας, αυτή η περίοδος είδε πολλούς «μάρτυρες», συμπεριλαμβανομένων αναρχικών συντρόφων όπως ο Omar Habbash, γιατρός στο Al Fashir, η Sara, ιδιαίτερα δραστήρια ακτιβιστρια στο Χαρτούμ και άλλοι. Οι σύντροφοι, όπου κι αν βρίσκονται, απειλούνται συνεχώς με φυλάκιση – που γενικά σημαίνει θάνατο μέσα σε ένα μήνα. Αντιμέτωπη με αυτές τις απώλειες, η AGS δεσμεύεται να συνεχίσει τον αγώνα της με ανιδιοτέλεια και αποφασιστικότητα. Καθώς η ένοπλη σύγκρουση εξαπλώθηκε, οι αναρχικοί σύντροφοι είχαν δύο γενικές προσεγγίσεις – να πολεμήσουν με ανεξάρτητες πολιτοφυλακές αντίστασης που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον λαό από τις καταστροφές των RSF και των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων ή να επικεντρωθούν στην αποφυγή της ένοπλης αντιπαράθεσης μέσω της διάχυσης ιδεών και της οργάνωσης στη βάση για την ανάπτυξη του κινήματος. Η AGS υποστηρίζει και τις δύο στρατηγικές προσεγγίσεις επί του παρόντος.
Με τη χώρα να διαλύεται σε έναν πόλεμο δι' αντιπροσώπων από εξωτερικές δυνάμεις όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος που σκοπεύουν να εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους της, καθώς περίπου επτά διαφορετικές στρατιωτικές φατρίες εξαπολύουν τρόμο στον σουδανικό λαό, η AGS έχει ωστόσο επιβιώσει. Τα μέλη έχουν διασκορπιστεί ως εσωτερικοί και μερικές φορές εξωτερικοί πρόσφυγες, αλλά έχουν καταφέρει να παραμείνουν σε επαφή και να συντονιστούν. Όταν είναι δυνατόν, βοηθούν στη λειτουργία κοινόχρηστων κουζινών, βοηθούν τους πρόσφυγες να φτάσουν στην ασφάλεια, παρέχουν ιατρική περίθαλψη, υποστηρίζουν πολιτοφυλακές αντίστασης και συνεχίζουν την αναρχική προπαγάνδα όποτε είναι δυνατόν.
Το Μαύρο Ρόδο / Rosa Negra συντονίζει την αλληλεγγύη για την AGS μαζί με τις συντροφικές μας οργανώσεις στον Διεθνή Συντονισμό για τον Οργανωμένο Αναρχισμό (ICOA), ιδιαίτερα την Die Plattform στη Γερμανία και την Union Communiste Libertaire στη Γαλλία. Μαζί με μικρότερες πρωτοβουλίες, μια δημόσια καμπάνια συγκέντρωσης χρημάτων συγκέντρωσε περισσότερα από 20.000 δολάρια για να υποστηρίξει την AGS στην αγορά ενός τυπογραφείου που θα χρησιμοποιηθεί τόσο για τη διάδοση της αναρχικής προπαγάνδας όσο και για την παροχή ενός μέσου οικονομικής αυτοσυντήρησης. Ενώ το τυπογραφείο δεν έχει ακόμη τεθεί σε πλήρη λειτουργία λόγω των συνεχώς μεταβαλλόμενων γραμμών του μετώπου και των κυμάτων καταστολής πίσω από τις γραμμές, είναι ένα σύμβολο της αποφασιστικότητας της AGS ότι η συνέχιση του επαναστατικού αναρχικού αγώνα είναι μια πρακτική αναγκαιότητα, ακόμη και εν μέσω μιας από τις χειρότερες ανθρωπιστικές καταστροφές του πλανήτη. Οι αναρχικοί στο Σουδάν πιστεύουν ότι η διεθνής αλληλεγγύη θα είναι κρίσιμη για τον τερματισμό της σύγκρουσης, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε εκείνες τις δυνάμεις που τροφοδοτούν τον εμφύλιο πόλεμο:
Η καταπολέμηση της ξένης [κρατικής] παρέμβασης στον πόλεμο του Σουδάν απαιτεί μια παγκόσμια εξέγερση των δικτύων που αγωνίζονται για να εκθέσουν τις οντότητες που επωφελούνται από το αίμα του λαού – όχι μόνο στο Σουδάν αλλά σε ολόκληρη την περιοχή. Ιδανικά, οι δικοί τους πληθυσμοί θα πρέπει να σταθούν εναντίον τους για να σταματήσουν την αιματοχυσία με αντάλλαγμα τη συσσώρευση πλούτου. Ο καθένας μπορεί να συμβάλει στην αποκάλυψη αυτού του εγκλήματος της χορηγίας πολέμου στις δικές του τοποθεσίες και να ευαισθητοποιήσει τους ανθρώπους ότι ο πόλεμος στο Σουδάν μπορεί να σταματήσει εάν τελειώσει η εξωτερική υποστήριξη για αυτόν – τότε θα ακολουθήσει ειρήνη.
— Μέλος της AGS κατά τη διάρκεια διαλόγου με μέλη της BRRN, Σεπτέμβριος 2025
Ο πολιτικός στόχος της AGS είναι, στον πιο άμεσο ορίζοντα, το τέλος του πολέμου και των σφαγών που διαπράχθηκαν τόσο από τις RSF όσο και από τον στρατό. Μακροπρόθεσμα, συνεχίζουν να αγωνίζονται για να ξεπεράσουν τις φυλετικές και εθνοτικές διαιρέσεις που έχουν επιδεινωθεί από τη ρατσιστική αποικιοκρατία για να κερδίσουν την κοινωνική επανάσταση και να δημιουργήσουν μια αυτοδιαχειριζόμενη σοσιαλιστική και φεμινιστική κοινωνία στο Σουδάν και σε ολόκληρη την Αφρική.
Ως επαναστάτες στον ιμπεριαλιστικό πυρήνα, οι ζωές μας απέχουν πολύ από αυτές των συντρόφων μας στο Σουδάν. Παρ' όλα αυτά, έχουμε πολλά να μάθουμε από τις εμπειρίες τους εισάγοντας στη βάση ένα μαζικό κίνημα, μετατρέποντας τον αναρχισμό σε μια βιωμένη πρακτική που έχει νόημα για τις ζωές των ανθρώπων της εργατικής τάξης, ενεργώντας συλλογικά ως πολιτική δύναμη για να επηρεάσει την κατεύθυνση του αγώνα του κινήματος και την αποφασιστικότητά τους να συνεχίσουν τον αναρχικό αγώνα ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες. Η υποστήριξη των συντρόφων μας στο Σουδάν είναι σημαντική για όλους εμάς που θέλουμε να δούμε τον αναρχισμό να αναγεννιέται ως μια πραγματική δύναμη για την παγκόσμια απελευθέρωση.
Morgan P.
1 Οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) ξεκίνησαν ως παραστρατιωτική ομάδα αποτελούμενη κυρίως από μέλη της φυλής Janjaweed. Προηγουμένως λειτουργούσε ως βοηθητική δύναμη του σουδανικού κράτους και χρησιμοποιήθηκε από τη στρατιωτική χούντα που ανέλαβε την εξουσία το 2019 για να καταστείλει βίαια τις λαϊκές διαμαρτυρίες. Από το 2023 βρίσκεται σε ένοπλη σύγκρουση με τις σουδανικές ένοπλες δυνάμεις (SAF).
Πηγη
Μετάφραση: Land & Freedom