Η φωτιά που ξέσπασε στις χερσαίες εγκαταστάσεις των Πετρελαίων το βράδυ του Σαββάτου 9/4, ήταν γεγονός που όλοι είχαμε προβλέψει, μα ταυτόχρονα απευχόμασταν. Η έκρηξη σημειώθηκε λίγο μετά τις 21:00 στη δεξαμενή Τ.Κ. 661 και έγινε οπτικά αισθητή από αρκετά χιλιόμετρα μακριά. Μεγάλη πυροσβεστική δύναμη και πρώην εργαζόμενοι κινήθηκαν στην περιοχή της Ν. Καρβάλης όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της Energean, ενώ ταυτόχρονα ειδοποιήθηκαν οι δήμαρχοι Νέστου και Καβάλας, ώστε να είναι σε ετοιμότητα ο κρατικός μηχανισμός για τυχόν εκκενώσεις χωριών ή οικισμών. Η χρήση της δεξαμενής είχε να κάνει με την συλλογή ελαιόνερων από πλύσεις- καθαρισμούς των κεντρικών δεξαμενών καυσίμων που βρίσκονται πλησίον της. Ο μεγαλύτερος φόβος τόσο των πυροσβεστών όσο και των πρώην εργαζομένων ήταν να μην καταρρεύσει η δεξαμενή και μετατραπεί σε μια κινούμενη λάβα που θα μεγάλωνε το μέτωπο της φωτιάς, με καταστροφικές συνέπειες τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και στο περιβάλλον. Ιδίως όταν οι κίνδυνοι που εγκυμονούν, λόγω της παράκτιας γεωγραφικής θέσης του εργοστασίου, είναι μεγάλοι, όπως η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα ή η έκθεση του αγωγού φυσικού αερίου της ΔΕΠΑ στην φωτιά, που ούτως ή άλλως είναι εκτεθειμένος στις καιρικές συνθήκες.
Οι ανησυχίες των απολυμένων εργαζομένων αποδείχτηκαν πέρα για πέρα αληθινές. Η προβληματική κατάσταση της δεξαμενής αυτής είχε αναφερθεί στους υπεύθυνους επόπτες της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ), κατά τον έλεγχο τους στις χερσαίες εγκαταστάσεις, όταν είχαν κληθεί από τους εργαζόμενους που βρίσκονταν σε περιφρούρηση ασφαλείας την περίοδο που βρίσκονταν σε επίσχεση εργασίας. Οι εκπτώσεις στα θέματα ασφαλείας προέκυψαν από τις επιλογές της εταιρίας, καθώς η αλαζονική της στάση να υποβαθμίσει την ανάγκη ενός εξειδικευμένου προσωπικού κατά τη διάρκεια της επανεκκίνησης του εργοστασίου μετά από το ετήσιο Shut down εργασιών, απέδειξε πόσο απέχει η γνώση και η βούληση των υπευθύνων της Energean από την πραγματικότητα. Μια αλαζονεία που μας δείχνει πως αντιλαμβάνονται οι υπεύθυνοι του ενεργειακού καπιταλισμού την ανθρώπινη ζωή και την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ οι ελεγκτικοί μηχανισμοί τους (βλέπε ΕΔΕΥ), είναι σκοπίμως ανύπαρκτοι. Άλλωστε, η αναδιάρθρωση του νέου επιχειρησιακού σχεδιασμού που υπόσχονταν και διατυμπάνιζε η Energean πριν κάτι μήνες, ξεκίνησε με τη διάλυση του σωματείου, τις ομαδικές απολύσεις των εργαζομένων και τελείωσε εκεί. Φυσικά, φρόντισαν προηγουμένως να εισπράξουν τις κρατικές επιχορηγήσεις και τα δάνεια εκατομμυρίων ευρώ που αφορούσαν στη δήθεν αναβάθμιση των εγκαταστάσεων, στην ανάπτυξη του κοιτάσματος ‘Έψιλον’ και στην κρατική ενίσχυση για την κάλυψη χρέους που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας.
Εντύπωση μας προκάλεσαν οι ανακοινώσεις τόσο μερίδας των τοπικών ΜΜΕ, όσο και των δελτίων τύπου της Energean, όπου κατά τις 22:30 διαβεβαίωναν πως η φωτιά είχε σβήσει ή μειωθεί η ένταση της, ενώ τα βίντεο που κατέκλυζαν το διαδίκτυο και μάλιστα σε ζωντανή μετάδοση, έδειχναν τη δεξαμενή να καίγεται ανεξέλεγκτα μέχρι και τις τέσσερις τα ξημερώματα. Η Energean εξαρχής επιχείρησε να υποβαθμίσει το γεγονός, αγνοώντας τις καταστροφικές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο ατύχημα. Τα δελτία τύπου της εταιρίας που ακολούθησαν την επόμενη μέρα ήταν επιθετικά σε όσους επιχείρησαν να “κινδυνολογήσουν”με βάση την πυρκαγιά, ενώ ταυτόχρονα έδιναν συγχαρητήρια στην πυροσβεστική και στο νέο προσωπικό της εταιρίας που δήθεν αντιμετώπισε τη φωτιά. Κάτι που όπως μάθαμε αργότερα δεν ίσχυε, καθώς αυτοί που καθοδηγούσαν τους πυροσβέστες ήταν οι πρώην εργαζόμενοι που είχαν επίσης προσεγγίσει τις εγκαταστάσεις των πετρελαίων. Φανταστείτε τις επιπτώσεις αν ο έλεγχος χάνονταν και είχε μολυνθεί στεριά και θάλασσα. Πόσα επαγγέλματα του πρωτογενή τομέα θα θίγονταν άμεσα, πόσα ανεπανόρθωτα αποτελέσματα θα προέκυπταν από την ρύπανση της φύσης. Επίσης, η εταιρία σε μια απέλπιδα προσπάθεια αποπροσανατολισμού της τοπικής κοινής γνώμης από την έκρηξη στις χερσαίες εγκαταστάσεις της, έσπευσε να ενημερώσει τον τοπικό τύπο, ότι η εισαγγελία πρωτοδικών Καβάλας, άσκησε ποινικές διώξεις κατά όλων των πρώην εργαζομένων των πετρελαίων για τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν το Δεκέμβριο του 2021 με την εισβολή των ΜΑΤ, εξαιρώντας, ω του θαύματος, μόνο τους 11 εργαζόμενους που έχουν υπογράψει τις νέες συμβάσεις εργασίας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εκτός από τις χερσαίες εγκαταστάσεις πετρελαίων, στην περιοχή εδρεύουν η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων (ΒΦΛ), οι αποθήκες καυσίμων της Motor Oil (ομίλου Βαρδινογιάννη) και πρατήρια καυσίμων που εξυπηρετούν τις τοπικές κοινωνίες του Χαλκερού και της Ν. Καρβάλης. Όλα αυτά σε ένα μήκος δρόμου συνολικής απόστασης περίπου πέντε χιλιομέτρων. Για αυτές τις περιοχές που υπάρχει επικινδυνότητα υψηλού ατυχήματος προβλέπεται, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή οδηγία SEVEZO ΙΙΙ, η ύπαρξη και άμεση ενεργοποίηση Σχεδίου Αντιμετώπισης Τεχνολογικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης (ΣΑΤΑΜΕ). Σκοπός του ΣΑΤΑΜΕ είναι να προσδιορίσει το πλαίσιο συνεργασίας των υπηρεσιών σε Κεντρικό, Περιφερειακό & Τοπικό Επίπεδο, για την υλοποίηση των δράσεων πολιτικής προστασίας, για την αντιμετώπιση Τεχνολογικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης (ΤΑΜΕ) σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της ΚΥΑ 12044/613/2007 (εγκαταστάσεις ΣΕΒΕΖΟ) και να παράσχει συντονιστικές οδηγίες προς τις Περιφέρειες και τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις για την κατάρτιση των επιμέρους σχεδίων. Πιο απλά, είναι ο συντονισμός των αρχών, των δομών του κράτους και των πολιτών της θιγόμενης σε έκταση περιοχής σε περίπτωση ατυχήματος. Στην δική μας περίπτωση και την έκρηξη που σημειώθηκε στις χερσαίες εγκαταστάσεις πετρελαίων, εκτός του ότι η πυροσβεστική σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο δεν είναι εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει ένα ατύχημα τέτοιου βεληνεκούς και μεγέθους, οι μόνοι που ειδοποιήθηκαν προληπτικά ήταν οι δήμαρχοι Καβάλας και Νέστου. Προφανώς, μέρος του “σχεδίου εκτάκτου ανάγκης” της Energean και λοιπών υπευθύνων, ήταν και τα απεγνωσμένα τηλέφωνα στους απολυμένους εργαζόμενους της εταιρίας για βοήθεια. Η μη ύπαρξη ΣΑΤΑΜΕ είναι σε γνώση των τοπικών εξουσιαστών της περιφέρειας, οι οποίοι, παρά αυτή τη βασική έλλειψη ασφάλειας, συνεχίζουν και αδειοδοτούν τα εργοστάσια αυτά, ενώ οι έλεγχοι, όταν πραγματοποιούνται, είναι προσχηματικοί και σε πλήρη συντονισμό με τις διοικήσεις των εργοστασίων.
Την επόμενη ημέρα, το σωματείο εργαζομένων στα πετρέλαια διοργάνωσε ημερίδα με θέμα “Η Καβάλα μπροστά στην ανάπτυξή ή την φτωχοποίησή της;”. Καλώντας φορείς, συλλόγους, συνδικαλιστικά όργανα και στέλνοντας προσκλήσεις σε όλα τα κόμματα, το σωματείο ζητούσε να τοποθετηθούν στο θέμα της ανάπτυξης της περιοχής, με γνώμονα τις εξελίξεις στα πετρέλαια Καβάλας. Φυσικά, το γεγονός της φωτιάς κυριάρχησε σε όλες τις τοποθετήσεις.
Ένα σημείο που μας τράβηξε την προσοχή και πιστεύουμε είναι άξιο αναφοράς, είναι όταν τοποθετήθηκε η επικεφαλής απολιγνιτοποίησης στον τομέα της ενέργειας της ΝΔ Μαίρη Χατζηκωνσταντίνου. Μια κομματική θέση που δημιουργήθηκε στα πλαίσια της ενίσχυσης του πράσινου καπιταλισμού για την προώθηση σχεδιασμών με σκοπό την απορρόφηση των πράσινων δανείων από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Βέβαια, τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την άνοδο των τιμών στην ενέργεια και στο ρεύμα, οι σχεδιασμοί για την βίαιη απολιγνιτοποίηση που έχουν ήδη προηγηθεί, θα πάνε περίπατο. Πρέπει επίσης να προσθέσουμε πως οι τρεις κυβερνητικοί βουλευτές της ΝΔ δεν παρευρέθηκαν στην ημερίδα, καθώς έχουν ταχθεί ανοιχτά υπέρ της εργοδοσίας της Energean και κατά των εργαζομένων τόσο στα πετρέλαια όσο και στη ΒΦΛ. Αποφεύγοντας, λοιπόν, η τοπική οργάνωση του νομαρχιακού τομέα της ΝΔ (ΝΟΔΕ), να φέρει σε επαφή τους υπαίτιους βουλευτές των πολιτικών που στήριξαν και έφεραν εις πέρας τις ομαδικές απολύσεις, καταφεύγουν σε αυτή την πρόχειρη λύση φέρνοντας ένα πολιτευόμενο πρόσωπο, άγνωστο στην κοινωνία της Καβάλας, παρόλο που κατάγεται από αυτή. Με την κίνηση αυτή επιχειρούν να κρατήσουν ένα δίαυλο επικοινωνίας με το ψηφοθηρικό σώμα των εργαζομένων, νομιμοποιώντας με την παρουσία τους την “κανονικότητα” των πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε βάρος των εργαζομένων.
Με τη συγκεκριμένη τοποθέτηση του εν λόγω στελέχους, αποδεικνύεται η πλήρη άγνοια τόσο των γεγονότων όσο και των ενεργειών των απολυμένων εργαζομένων όλα αυτά τα χρόνια, προκαλώντας, όπως ήταν αναμενόμενο, τον εκνευρισμό του προέδρου του σωματείου των απολυμένων της ΒΦΛ, Ν. Βογιατζίδη. Η τοποθέτηση της Χατζηκωνσταντίνου προσέβαλε την νοημοσύνη των αγωνιζόμενων σωματείων, μη σεβόμενη την οικονομική και εργασιακή εξαθλίωση που έχουν υποστεί οι απολυμένοι, μέσα από αυτόν τον ατέλειωτο αγώνα. Έναν αγώνα που η αργή εξέλιξή του φθείρει τις αντοχές των αγωνιζόμενων και προκαλεί βιοποριστικά προβλήματα και οικονομική φτωχοποίηση στο οικογενειακό περιβάλλον του κάθε εργαζόμενου. Η Χατζηκωνσταντίνου, μόλις μία μέρα μετά την έκρηξη της δεξαμενής, αντί να προβληματιστεί για τις σάπιες εγκαταστάσεις της Energean και τις τραγικές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο ατύχημα, καλούσε τους εργαζόμενους να συνετιστούν, ενώ διαφήμιζε το ανεξέλεγκτο επενδυτικό ενεργειακό πρόγραμμα του Μαξίμου για τις εξορύξεις.
Θα αναρωτιέται κανείς, τι δουλειά έχουν οι αναρχικοί σε μία ημερίδα που αφορά την ανάπτυξη της πόλης με λογικές του κεφαλαίου και του καπιταλισμού και με γνώμονα το κέρδος και την εκμετάλλευση;
Θα πρέπει να αντιληφθούν όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την αναβάθμιση αυτού του τόπου, ότι ανάπτυξη μπορείς να έχεις ακόμα και όταν διατηρείς το περιβάλλον χωρίς κατ’ ανάγκη ανθρώπινες παρεμβάσεις. Πως δεν μπορείς να μιλάς για επενδύσεις πάνω σε μισό διαλυμένες και μεταχρονολογημένες εγκαταστάσεις . Πως σε κάθε σκέψη για μια νέα οικονομική δραστηριότητα, θα πρέπει να προκρίνουμε την αρμονία με το περιβάλλον και την ασφάλεια όλων μας. Πως δεν μπορούμε να αφήνουμε τον τόπο μας έρμαιο των διακρατικών και ενεργειακών ανταγωνισμών.
Η δήθεν ανάπτυξη που έφεραν οι τοπικοί εξουσιαστές, μαζί με τους μεγαλοεπενδυτές όλα αυτά τα χρόνια στην περιοχή μας, αποτυπώνεται μέσα από τα εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και τα λατομεία, τα γερασμένα κουφάρια των χημικών βιομηχανιών και των διυλιστηρίων, μέσα από τις φλεγόμενες δεξαμενές καυσίμων της Energean και τη ρύπανση των σάπιων φουγάρων της ΒΦΛ. Από τα βουνά των χημικών αποβλήτων του φωσφογύψου που σκέπασε και εξαφάνισε ολόκληρους υδροβιότοπους. Οι οικονομικοί πνεύμονες που διατυμπάνιζαν όλα αυτά τα χρόνια στις προεκλογικές τους εκστρατείες και εκμεταλλεύονταν ως κομματικά ρουσφέτια, χάθηκαν μέσα από τις εκατοντάδες ομαδικές απολύσεις.
Ως πολιτικές οντότητες και μέλη της κοινωνίας που δραστηριοποιούμαστε, επιλέγουμε να παρακολουθούμε από κοντά τις εξελίξεις που ζούμε. Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις πολιτικές επιλογές της τοπικής κοινωνίας που έχουν αντίκτυπο πάνω σε εμάς και στη φύση, επιχειρώντας να σταθούμε και να αναδείξουμε τις αρχές και τις προτεραιότητες που μας εκφράζουν, ως έναν ακόμη τρόπο συν αντίληψης της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης. Πολύ περισσότερο όταν μέσα από τους εργατικούς αγώνες που εξελίσσονται τα τελευταία χρόνια στην πόλη μας, αλλά και τους διαχρονικούς αγώνες που έχουμε δώσει ενάντια σε μέγα πρότζεκτ και ενεργειακές επενδύσεις, μας δίνεται το δικαίωμα να προσεγγίσουμε τους συμπολίτες μας με τους δικούς μας πολιτικούς όρους, δείχνοντας τους στην πράξη την αλληλεγγύη και την στήριξη χωρίς οικονομικά και πολιτικά ανταλλάγματα. Δίνοντας τους μέσα από τον λόγο και τις παρεμβάσεις μας την αλληλουχία της περιβαλλοντολογικής και ταξικής συνείδησης που χρειάζεται για να στηθεί το μέλλον του τόπου. Μέσα από όρους ισότητας και κατανόησης επιχειρούμε να στήσουμε δεσμούς που θα αναστηλώσουν τα θεμέλια των κοινωνικών αναχωμάτων που χρειάζονται για να αμυνθούμε σε αυτή την ολοκληρωτική επίθεση του καπιταλισμού και του κεφαλαίου. Οι εργατικοί αγώνες θα πρέπει να είναι πολυμορφικοί με κοινό το συμφέρον των από τα κάτω. Κατανοώντας το σύστημα της κοινωνίας που συμμετέχουμε, όχι υιοθετώντας το, γινόμαστε μέρος των αγώνων και των διεκδικήσεων. Όπως σύντροφοι, που συμμετέχοντας σε σωματεία βάσης, συνεταιρισμούς, επιτροπές γειτονιών, πρωτοβουλίες αγώνες υπέρ του περιβάλλοντος και ενάντια στα σχέδια του πράσινου καπιταλισμού και του ενεργειακού επεκτατισμού, κατάφεραν και έδωσαν σε αυτά αρχές, αξίες, συνείδηση και συνέπεια. Έτσι και εμείς, μέσα από κάθε ραντεβού με τους εργατικούς και περιβαλλοντολογικούς αγώνες της πόλης που ζούμε, δηλώνουμε παρόν.
Το Αυτόνομο Στέκι Καβάλας, είναι και αυτό ένα δομικό στοιχείο του ευρύτερου ανταγωνιστικού κινήματος που στηρίζει και ενισχύει τους εργατικούς και περιβαλλοντολογικούς αγώνες των από τα κάτω. Η θέση μας είναι δίπλα στους απολυμένους εργαζόμενους της πόλης μας, που βίαια ξηλώθηκαν από τους χώρους εργασίας τους, ποινικοποιήθηκαν για τους εργατικούς τους αγώνες, δικάστηκαν και συνεχίζουν να δικάζονται γιατί αρνήθηκαν να αφήσουν τα σωματεία τους έρμαια της κεφαλαιοκρατικής ανάπτυξης. Παρ’ όλα αυτά, η πολιτική μας ολότητα δεν μας επιτρέπει να κλείνουμε τα μάτια στις περιβαλλοντολογικές αυθαιρεσίες και να λειτουργήσουμε μόνο προς όφελος των εργασιακών διεκδικήσεων. Η προστασία του περιβάλλοντος και ο σεβασμός στη φύση πρέπει να είναι προέκταση της ταξικής συνείδησης του κάθε εργαζόμενου, κομμάτι του αδιάλειπτου αγώνα στις εργατικές διεκδικήσεις. Άλλωστε, η περίπτωση της εργολαβοποίησης του εργατικού δυναμικού της ΒΦΛ, είναι το αδιάψευστο παράδειγμα για το πως οι εργοδοτικές αυθαιρεσίες μέσω των ομαδικών απολύσεων και της εγκατάλειψης των εγκαταστάσεων, οδηγούν στη μόλυνση του περιβάλλοντος και στην αύξηση επικινδύνων εργατικών και περιβαλλοντολογικών ατυχημάτων. Συνταγή που ακολουθεί πιστά και η διοίκηση της Energean.
Ανέκαθεν συμμετείχαμε στους αγώνες της τοπικής κοινωνίας ενάντια στα μεγαπρότζεκτ που μας σερβίρανε κατά καιρούς ως ανάπτυξη. Δεξαμενές φυσικού αερίου στη Βάσοβα, εργοστάσιο λιθάνθρακα, αγωγός φυσικού αερίου ΤΑΡ, νατοϊκό λιμάνι στην Ν. Πέραμο και ένα σωρό άλλα, άλλες φορές με νίκες άλλες με ήττες. Ακόμα και τώρα, θα σταθούμε απέναντι στις πολιτικές του ανεξέλεγκτου σχεδιασμού των ενεργειακών επενδύσεων για την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο που ετοιμάζουν για τον τόπο μας η κυβέρνηση και οι τοπικοί κομπάρσοι της ΝΔ. Ποτέ καμία ανάπτυξη με γνώμονα το κέρδος και την εκμετάλλευση δεν σχεδιάστηκε για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Απέναντι στις ομαδικές απολύσεις και την λεηλασία της φύσης η μόνη απάντηση είναι αγώνας μέσα από τα κινήματα των καταπιεσμένων, των εργαζομένων, των από τα κάτω.
ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΣΤΕΚΙ ΚΑΒΑΛΑΣ